Səhabələr

Yeni hücum və Xəndək

Sel dağının dörd bir yanı qarışqa yuvasını andırırdı... Bir fərqlə: hər dəstədan şeirlər yüksəlir və qızğın fəaliyyətlərə qarışan bu şeirlər meydanı bayram yerinə bənzədirdi. Bir başqa vaxt da Allah Rəsulunun bu beytləri oxuduğunu eşidirlər:

– Allahın adı ilə başlayıram ki, biz daima birlikdə Onunla doğru yolu tapdıq.

Onsuz da, Ondan başqasının yolu  ilə getmiş olsa idik, bu gün halımız pərişan olmuşdu...

Rəbbimiz olaraq O, nə gözəldir və din olaraq da dinimiz nə möhtəşəmdir!

Camaatına rəhbər olaraq Allah Rəsulu (s.ə.s.) yeri gələndə külünglə xəndək qazır, bəzən  kürəyində torpaq daşıyır, bəzən də əlinə aldığı kürəklə torpaq atırdı. Bir aralıq çox yorulur, bir kənara çəkilib dincini almaq istəyir. Oturmağa bir döşəkcə də yox idi və daşı özünə yastıq edir. O qədər yorğun idi ki, "daş" yastığa başını qoyar-qoymaz yuxu aparır. Bu, Hz. Əbu Bəkirlə Hz. Ömərin gözündən qaçmır. Dərhal yanına gəlirlər və bir qədər dincəlsin deyə ətrafda səs-küy olmamasına çaışırlar. Ancaq Rəsulullahın yuxusu uzun deyildi və çox keçmədən yerindən sıçrayır:

– Məni niyə oyandırmadınız?  Gərək Məni oyada idiniz, – deyir və yenidən külüngü əlinə alıb işə başlayır.

Bir tərəfdən də əshabı üçün dua edir, bu sıxıntıların baisakarlarını da Allaha həvalə edir:

– Allahım! Axirət yurdundan başqa yaşanılacaq məkan yoxdur. Sən ənsar və mühacirinə  mərhəmət edib onları əfv et.

– Allahım! Sən Adal və Qarənin öhdəsindən gəl. Çünki Məni bu daşları daşımağa onlar məcbur etdi!

Hz. Əbu Bəkir ilə Hz. Ömər yığılan torpağı çölə boşaltmaq üçün qum torbası tapa bilməyəndə öz paltarlarının içini torpaqla doldurur və Məkkədən bu yana daim birlikdə olan iki dost burada da çiyin-çiyinə çalışırdı.

Tanınmış xanım səhabələrlə birlikdə Allah Rəsulunun (s.ə.s.) zövcələrindən Hz. Aişə, Ümmü Sələmə və Zeynəb binti Cahş kimi analarımız  da növbə ilə xəndək qazılan yerə gəlir, insanlara su daşıyır, Rəsulullaha xidmət edirdilər.

Sərt qaya və istiqbala açılan pəncərələr

İşlər günbəgün ağırlaşsa da, qazıntı davam edirdi. Dərinə getdikcə iri daşlarla qarşılaşırdılar ki, bunları da qırmaq böyük məharət tələb edirdi. Hz.Səlman ilə Hz.Ömərin qarşısına da belə bir qaya çıxır. Var gücləri ilə vururdular; əllərindəki alətlər parçalansa da, qayadan səs çıxmır. Öhdəsindən gələ bilmədiklərini görüb məsələdən Allah Rəsulunu xəbərdar edirlər. Bu vaxt Allah Rəsulu (s.ə.s.) türk üslulu ilə hazırlanmış çadırda dincəlirdi:

– İndi gəlirəm, – deyir və qayanın olduğu yerə gedir.

 Ona bir az diqqətlə baxanlar aclığını hiss etdirməmək üçün qarnına daş bağladığını görə bilirdilər. Çünki üç gündür ki, boğazlarından bir loğma da keçməmişdi. Daşın yanına gəlir və öncə bir qab su istəyir. Əlinə aldığı qaba xəfifcə tüpürür və sonra da əllərini açıb dua edir. Duasını bitirən kimi suyu daşın üstünə tökür. O sərt qaya yumşalmağa başlayır. Sonra da Səlmandan külüngü alır və: "Bismillah," – deyib  vurmağa başlayır. Elə birinci zərbədən daşın üçdə biri qopur, qoparkən də zərbənin dəydiyi yerdən böyük bir qığılcım parlayır. Ancaq bu qığılcım adi bir qığılcım deyildi. Sanki, Yəmən tərəfdən böyük bir alov yüksəlmiş, qaranlıq gecədə ətrafa işıq saçan ay kimi Mədinəni aydınlatmışdı. Hamının diqqəti baş verənlərdə idi. Allah Rəsulu öncə:

 – Allahu Əkbər, – deyə təkbir gətirir, daha sonra deyir:

– Mənə Yəmən tərəflərin açarları verildi. Bu anda dayandığım yerdən köpək dişləri kimi sıralanmış Sananın qapılarını görürəm.

Sonra əlindəki külüngü dəfə daşın üstünə endirir, yenə daşın üçdə biri qopur və külüng dəyən  böyük bir qığılcım çıxır. Bu dəfə işıq Rum diyarından gəlirdi. Mədinəni nura qərq edən böyük bir işıq idi. Bundan sonra bir daha təkbir gətirən Allah Rəsulu:

– Mənə Şam tərəflərinin açarları verildi. Vallah, bu anda Mən dayandığım yerdən  Şamın qızıl saraylarını görürəm, – buyurur.

Əshabın marağı daha da artır. Rəsulullah, sanki, qapılarına qədər gəlib dayanmış Əhzab ordularını bir kənara qoymuş və qeybin pərdələri arasından onlara gələcəyin müjdəli xəbərlərini verirdi. Görünür, bu xəbərlərin ardı gələcəkdi.

Allah Rəsulu (s.ə.s.) külünglə qayanın qalan hissəsinə də bir zərbə vurur. Bu dəfə daş tamamilə parçalanıb duz kimi olur. Çəkicin endiyi yerdən yenə qığılcım çıxır və bu zərbənin təsiri ilə Fars tərəfi aydınlanır. Bu, gecənin zil qaranlığında Mədinəni aydınladan böyük bir lampa kimi idi. Bunun ardınca Rəsulullah  (sallallahu əleyhi və səlləm):

– Mənə Fars diyarının açarları da verildi, – buyurur, – vallah, Mən bu durduğum yerdən Hirənin sarayları ilə Kisranın şəhərlərini köpək dişləri kimi sıralanmış görürəm! Mənə Cəbrail xəbər verir ki, ümmətim buralara hakim olacaqdır. Elə isə siz sabahkı zəfərin müjdəsi ilə bu gündən sevinin!

Rəsulullahın verdiyi müjdələr qazma işinin bütün yorğunluğunu unutdurur. Hamı yerdən:

– Əlhəmdülillah, – deyir, – Allaha həmd olsun ki, bunlar həqiqət olacağına şübhə edilməyən doğru vədlərdir. Rəsulullah bizə bu qədər təzyiqlərdən  sonra nüsrət, zəfər vəd edir!

Bu əsnada Allah Rəsulu fars diyarından gəlib Mədinədə məskunlaşan Hz. Səlmana dönür, Kisra saraylarının əlamətlərini sayır. Təəccüblü idi, Hz. Səlman heyrətə gəlir. Necə olurdu ki,  Allah Rəsulu heç görmədiyini görmüş kimi təsvir edirdi. Dedikləri də yalnız həqiqəti ifadə edirdi. Hz. Səlman:

–Bəli! Doğru söyləyirsiniz, eynilə təsvir etdiyiniz kimidir, ya Rəsulullah! Mən şəhadət edirəm ki, Sən Allahın Rəsulusan!

Allah Rəsulunun bir müjdəsi də var idi və Hz. Səlmana dönüb deyir:

– Bunlar Məndən sonra Allahın nəsib edəcəyi fəthlərdir, ey Səlman! Şam mütləq fəth ediləcəkdir. Herakl da şahlığının ən ucqar nöqtəsinə qədər qaçacaq! Siz Şama hakim olarkən qarşınızda dayanmağa  bir güc olmayacaq! Və şərq də fəth ediləcək, Kisra öldürüləcək və bundan sonra artıq yeni bir Kisra da olmayacaq![3]

Bunların hər biri öz-özlüyündə bir üfüq idi və o vaxt bu nəticələri görmək qeyri-mümkün  idi. Allahın Rəsulu Xəndəyin başında dayanıb üfüqünü gələcəyə yönəltmiş, qışın ortasında bahar müjdələri verirdi. Üfüqdə belə fəthlər olduğu halda, beş-üç nəfərin bir yerə yığılıb təxribat törətməsinin nə əhəmiyyəti var idi ki!

Bu ifadələr on min nəfərlik bir qüvvə ilə gələnləri gözündə böyüdənlərə ayrı bir mənəvi qüvvə olur. İndi ayaqlarını yerə daha möhkəm basır, sinələr daha məğrur enib qalxırdı.

Hamı eyni cür düşünmür, eyni münasibət sərgiləmirdi. Münafiqlər yenə iş başına keçib Rəsulullahın  verdiyi müjdələri məsxərəyə qoymağa başlamışdılar. Belə deyirdilər:

– Məhəmməd Yəsribdə oturub Hirə sarayları ilə Kisra şəhərlərinin sizin üçün fəth edildiyini gördüyünü söyləyir. Halbuki hal-hazırda siz düşmənlərinizlə üzbəüz döyüşə çıxa bilmədiyiniz üçün xəndək qazır və orada gizlənmək məcburiyyətində qalırsınlz!

Çox keçmədən Cəbrail gələcək və Allah Rəsulunu bundan xəbərdar edəcəkdi.[4]

Xəndək əhlinin bu qədər səmimi səyləri və əzmkarlığı ilahi inayətlə mükafatlandırılır. Belə ki, o gün Hz. Cabirin bişirdiyi oğlaq əti və çörək on nəfərlik dəstəlarla gələn insanların hamısına çatır, Abdullah ibn Rəvaha üçün gətirilən bir neçə xurma bərəkətlənib hər kəsi doyurur. Belə bir bərəkət Ümmü Amirin gətirdiyi xurma əzməsi və Əbu Rafinin bişirdiyi qoyunda da müşahidə olunur.

 Beləcə nəşidə və səcilərlə başlayıb davam edən və ilahi ikramlarla (lütflərlə) şənlənən xəndək qazma işləri tamamlanmaq üzrə idi. İşini erkən bitirənlər geridə qalanlara kömək edir və düşmən qarşısında bütöv, sarsılmaz bir cəbhə olduqlarını göstərirdilər.

Qazma işləri düz altı gün davam edir. Və artıq müşriklərin qarşısında keçilməz bir əngəl var idi. Xəndəyin qazma işləri bitdiyi bir vaxtda Məkkə ordusu da Mədinəyə yaxınlaşır, təxminən  Uhudda dayanır.

Artıq müharibə qapını kəsdirmişdi və Allah Rəsulu (s.ə.s.) da o vaxtadək qazma işində onlara kömək edən qadınlar və uşaqların geri çəkilməsi əmrini verir.

Mövqelər dəqiqləşir

Mədinəyə yenə Abdullah ibn Ümmi Məktumu vəkil qoyur. Qadınlarla uşaqları daha etibarlı yerlərdə yerləşdirir, ehtimal olunan kənar hücumlara qarşı da ətraflarına maneələr qoyurlar.

Müsəlman ordusu üç min nəfər idi. Mühacirin bayrağını Zeyd ibn Harisə, ənsarın bayrağını isə Sad ibn Übadə götürmüşdü. Xəndəyin parolu "Onlar əsla kömək görməyəcəklər" mənasında "Ha Mim; La Yunsarun" idi.

Arxada Sel dağı, öndə də xəndək ayıq-sayıq düşmənlərini gözləyəcəkdilər. Nəzərdə tutulan yerdə Rəsulullah üçün bir çadır qurulur; O (s.ə.s.),  əshabını buradan idarə edəcəkdi.

 İlk təəssürat

 Bütün hazırlıqlar qurtarmış, düşmənin gələcəyi anı gözləyirdilər. Çox keçmir ki, on min nəfərlik Əhzab ordusu kürəyini Sel dağına söykəyən əshabın qarşısına çıxır. Sanki, yer-göy əsgərlə dolu  idi.

Əslində, bu mənzərə ruhlara qorxu salmalı idi, ancaq möminlər bunun xəbərini əvvəlcədən  aldığına görə ruhən hazır vəziyyətdə idi; heç bir əndişəyə qapılmır, əksinə, Allah və Rəsulunun daha öncə vəd etdiyi bir xüsusun həyata keçməsi onların imanını qüvvətləndirirdi. Rəsulullah nə buyurmuşdusa, yenə eynilə baş verirdi. Elə isə xəndəyi qazarkən verdiyi müjdələr də həyata keçəcək və inananlar hər dəfə bir zəfərə imza atıb geri dönəcəkdilər. Aralarında Rəsulullah olandan sonra qəm və kədərin nə mənası vardı?!

Zehinlərində daha öncə Cəbrailin gətirdiyi ayələr canlanırdı. Bu ayələrdə Uca Allah buyururdu: "Ey möminlər! Sizdən əvvəlkilərin başına gələnlər sizin başınıza gəlməmiş behiştə daxil olacağınızımı güman edirsiniz? Onları şiddətli fəlakət və sıxıntı elə bürümüş, elə sarsılmışdılar ki, hətta Peyğəmbər və iman gətirənlər birlikdə: "Allahın köməyi nə vaxt gələcək?" – demişdilər. Bilin ki, Allahın köməyi (sizə) yaxındır!"[5]