Yeni hücum və Xəndək

Bir bazar ertəsi günü idi. Günorta ilə əsr (ikindi) namazı arasında Allah Rəsulu (s.ə.s.) Əhzab məscidinə gəlir və mübarək əllərini qaldırıb dua etməyə başlayır:

– Ey kitabı endirən və hesabı sürətli olan Allahım! Bu Əhzab ordusunun ahəngini poz və onları parça-parça elə, onlara qarşı bizə zəfər lütf edib inayətini  göstər!

Şəfqət və mərhəmət peyğəmbəri Rəsulullaha o qədər sıxıntı vermişdilər ki, bu şəkildə dua etməyə məcbur olmuşdu. Zülmün ərşə dayandığı yerdə O  da halını Rəhmli Rəbbinə ərz edir, Ondan nüsrət diləyirdi.

Eyni duanı çərşənbə axşamı və çərşənbə günü də təkrarlayır. Hətta təzyiqlərdən sıxılan əshab Allah Rəsuluna dönür və:

– Ya Rəsulullah, – deyir, – artıq canımız boğazımıza yığıldı. Bu vəziyyətdən qurtuluş üçün bir yol yoxdurmu?

– Var, – buyurur Allah Rəsulu, – "Allahım! Eyib və qüsurlarımızı ört. Qorxu və əndişələrimizi də sona çatdır!" – deyə dua edin!

Əshabına duanı tövsiyə edən Rəsulullahın (s.ə.s) dilində o gün də dua vardı. Belə dua etdiyini eşitmişlər:

– Allahım! Səndən vəd etdiyin inayət və yardımını diləyirəm, əks halda, Allahım, yer üzündə Sənə ibadət edən insan qalmayacaq!

Duadan sonra ümmətinin yanına gəlir Allah Rəsulu. Mübarək üzündəki süruru görən əshab da tezliklə gerçəkləşən müjdə və inayətin  sevincini yaşayır.

Ümumi hücum

Amr ibn Abdivüdd öldürülmüş, onunla birlikdə xəndəyi keçənlər də qaçmaq məcburiyyətində qalmışdı. Bu vəziyyətdə bütün müşriklər bir nəfər kimi və qəti hücum etmək qərarına gəlir, hazırlığa başlayırlar və hamı bir-birini son hücuma təşviq edir.

Və ertəsi gün sübh tezdən bütün düşmən ordusu irəliləməyə başlayır. Bu zaman Rəsulullah (s.ə.s.) əshabını əks hücum üçün hazırlamış və özü də xəndəyin bu tərəfində mövqe tutub onları gözləyirdi. Belə ki, müşriklərin hücuma hazırlıq xəbərini alan kimi səhabələri toplamış, onlara dəyanət göstərib mərdliklə müdafiə olunduqları təqdirdə zəfər qazanacaqları müjdəsini vermişdi.

Dalbadal hücum edirlər. Böyük bir təlaş var idi. Çünki kimin haradan hücum edəcəyini ayırd etmək mümkün deyildi. Bir yanda müşriklər hər addım başı göbələk kimi bitir, bir dəstə geriyə oturdulanda, o biri dəstə ortaya atılır və xəndəyin ətrafı fasiləsiz mücadilə səhnəsinə çevrilir.

Bu zaman Xalid ibn Vəlidin rəhbərliyi altında iki yüz nəfərlik dəstə Allah Rəsulunun çadırı istiqamətini  hədəf götürüb irəliləyirdi; gözləri dönmüşdü düşmən süvarilərinin.

Bu mənzərə o gün gecəyə qədər davam edir. Allah Rəsulu və əshabı bu təlaş və qarışıqlıq içində namazlarını belə qıla bilmirlər: "Allah naminə gedilən yolda Allaha qulluq vəzifəsi yerinə yetirmək mümkün olmamışdı".

 Bu qədər ciddi-cəhdlərə baxmayaraq, bir nəticə əldə edə bilmir və yavaş-yavaş geri çəkilməyə başlayırlar. Çox keçmədən hər kəs öz yerinə qayıdır. Bu vaxt Üseyd ibn Hudayr iki yüz nəfərlik dəstənin başında xəndəyin müşriklər olan istiqamətində keşik çəkirdi.

Süvarilərlə geri dönən Xalid ibn Vəlid təkrar hücum edir və bu qanlı çarpışmada Tüfeyl ibn Numan adlı səhabə şəhid olur.

Bu əsnada uzaqgörən Aişə validəmizin qorxduğu başına gəlir; Sad ibn Muaz zirehin xaricində qalan qolu oxlara hədəf olur; çoxlu qan itirirdi. Özünü Rəsulullah davasına həsr etmiş Sad ibn Muaz əllərini açıb Rəbbinə yalvarır:

– Allahım! Əgər bundan sonra da Qureyşlə savaş ehtimalı varsa, məni bu döyüş üçün sağ burax. Çünki mən Sənin Rəsulunu öz yurdundan çıxaran, Onu yalançılıqda ittiham edən və hər fürsətdə Ona zülm etməyə çalışan bir tayfaya qarşı vuruşmağı ürəkdən istəyirəm!

 Allahım! Artıq onlarla bizim aramızda döyüş olmayacaqsa, nə olar mənə şəhadət nəsib et. Ancaq Bəni-Qureyzə məsələsində gözüm aydın olana qədər mənə möhlət ver!

Bu gün baş verən qarışıqlıq zamanı iki müsəlman dəstə üz-üzə gəlmiş, üzləri qapalı olduğu üçün bir-birini tanımayıb döyüşməyə başlamışdılar. Aralarında yaralananlar da, şəhid olanlar da var idi. Nəhayət, bir nəfər Xəndək parolu – "Ha, Mim. La yunsaru"nu deyən kimi məsələni anlayır və qılıncları bir kənara atıb qucaqlaşırlar. Daha sonra da məsələni Allah Rəsuluna bildirib yaralı və ölülərinin halını soruşurlar. Allah Rəsulu (s.ə.s.) onlara:

– Yaralanmağınız Allah yolunda olmuşdur. Sizdən kim öldürülmüşdürsə, bilin ki, o, şəhiddir, – cavabını verir. Bir tərəddüd də ortadan qalxır və artıq parolsuz vuruşmamaq qərarı ilə hüzurdan ayrılırlar.

Bu vaxt Allah Rəsulu (s.ə.s.) qıla bilmədiyi namazları əda etməyə hazırlaşır. Buthan adlı yerə qədər gəlir. Burada dəstəmaz alıb əvvəlcə qılmadığı namazını əda edir, bunun ardınca da axşam namazını qılır. Namazını tamamladıqdan sonra da:

– Günəş batanadək bizi məşğul edib orta (əsr) namazını qılmağa imkan vermədikləri kimi, Allah da onların evləri ilə qəbirlərini atəşlə doldursun, – deyə dua edir. Bir mömin üçün namaz hər şey deməkdi ki, Allah Rəsulu əllərini açıb bu qədər əhəmiyyətli vəzifənin ədasına əngəl olanların cəzalandırılmasını Rəbbindən diləyirdi.

Bəni-Qureyzədən gələn maddi dəstək

Sazişi pozmaqla açıq-aydın müharibə elan edən Bəni-Qureyzə xəndəyin o biri tərəfindəki müşriklərə dəstək verməkdə davam edirdi. Belə ki, ərzaqları qurtarmaq üzrə olan, at və dəvələri aclıqdan zəifləmiş Əhzab ordusunun rəhbəri Əbu Sufyan Huyeyy ibn Ahtabla görüşür və:

– Heyvanlarımızın yemi tükəndi, sizdə yem varmı? – deyə yardım istəyir.

– Bəli var, – deyir Huyeyy. Bunun ardınca Bəni-Qureyzənin başçısı Kab ibn Əsədin yanına gələrək ondan müşrik ordusuna maddi dəstək istəyir.

– Bizim malımız sizin malınızdır. Dilədiyini götür, istədiyini et. Bir nəfər göndər, yük dəvələrini gətirsin və istədikləri qədər yem götürsünlər, – deyir Kab.

Müşriklər iyirmi baş yük dəvəsi göndərir. Tezliklə Bəni-Qureyzə həmin dəvələrə xurma, arpa və saman yükləyib müşrik cəbhəsinə yola salır.

Bu vaxt Amr ibn Avfoğulları qəbiləsindən iyirmi nəfər o bölgələrdəki hadisələri izləmək və vəfat edən yaxınlarını dəfn etmək məqsədi ilə xəndəkdən uzaqlaşıb Mədinəyə doğru irəliləyirdi. Aqiq vadisinə çatanda həmin iyirmi yüklü dəvəni aparan müşriklərlə qarşılaşırlar. Demək ki, gizli-gizli işlər çevirirdilər və belə bir xəyanətin qarşısı alınmalı idi. Onlar da bunu edirlər. Yeni bir qarşıdurma çıxır və sayca çox olan möminlər heç bir itki vermədən yüklə birlikdə iyirmi dəvəni ələ keçirir.

İyirmi yüklü dəvə ilə gedib adamlarını dəfn edirlər və sonra da Allah Rəsulunun hüzuruna gəlib baş verənləri danışırlar. Xəndəkdə böyük bir sevinc var idi; dəvələr müşrik ünvanına göndərilsə də, Allah (c.c.) onları yükləri ilə birlikdə müsəlmanlara nəsib etmişdi. Müharibə davam edirdi və müharibədə əldə edilənlər də qənimət idi. Yükləri dəvələrdən endirirlər. Daha sonra kəsilən bir neçə dəvə möminlərə güc-qüvvət olur. Dəvələrin bir hissəsini Mədinəyə gətirirlər.