Yeni hücum və Xəndək

Bu, müşriklər üçün böyük itki idi. Həm gözlədikləri dəstəyi ala bilməmiş, həm də yardımı gətirmək üçün yolladıqları iyirmi dəvə müsəlmanların əlinə keçmişdi. Müşrik dəstəsinə başçılıq edən və canını güclə qurtarıb orduya qayıdan Dirar ibn Xəttab Əbu Sufyanın yanına gəlib başlarına gələni danışır. Eşitdiklərinin təsiri ilə hövsələdən çıxan Əbu Sufyan söz verib yerinə yetirə bilməyən Huyeyy ibn Ahtaba qəzəblənir:

– Bu Huyeyy necə də uğursuz adam imiş! Onu tanıyandan bəri hər zaman bizi tək qoyub! İndi biz geri qayıdanda yüklərimizi hansı dəvələrə yükləyəcəyik?!

Başqa bir xəyanət nümunəsi

Rəsulullahın yoxluğunu fürsət bilən on nəfər yəhudi Onun (s.ə.s.) ailəsi və bibilərinin yaşadığı yerə gəlir, oranı ox yağışına tuturlar. Bu bir xəyanət idi; ər meydanında igidliklə vuruşmaq əvəzinə, qalaya sığınmış köməksiz, günahsız qadın və uşaqlara hücum etməklə xəndəkdə savaşan müsəlmanları təşvişə salmaq istəyirdilər. Demək ki, Bəni-Qureyzə də öz acı aqibətini hazırlayırdı. Hətta biri qapıya qədər gəlir, içəri girməyə çalışır. Bunu anlayan Safiyyə validəmiz yaşlı Hassan ibn Sabitə:

– Ey Hassan! Get bu adama həddini bildir, – deyə səslənir.

Allah Rəsulu (s.ə.s.) Xəndək cəbhəsində düşmənlə üz-üzə idi, onları qoruya bilməyəcəkdi. Buna görə də məsələni özləri həll etməli idi və bunu düşünürdü Peyğəmbərimizin bibisi Hz. Safiyyə. Ancaq Hz. Hassan yaşlı idi, vuruşmağa  taqəti yox idi. Ona görə:

– Allah sənə mərhəmət etsin, ey Abdulmuttalibin qızı! Sən də bilirsən ki, mən bu işin adamı deyiləm. Əgər bunu bacarsa idim, indi mən də Rəsulullahla birlikdə olar və düşmənlə üzbəüz vuruşardım, – deyə cavab verir.

Safiyyə validəmiz çarşabını örtür, qılıncı da götürüb qapıda dayanan düşmənə yaxınlaşır. O vaxtadək qapı ağzında meydan oxuyan yəhudinin qarşısında indi iri cüssəli qadın dayanır, başına bir zərbə endirib oradaca işini bitirir. Ardınca Hz. Hassanı çağırır Safiyyə validəmiz:

– Ey Hassan! Aşağı düş bu adamın əşyalarını yığışdır. Onu da mən edərdim, amma yad bir adama əl vurmaq istəmirəm!

– Onun əşyalarına ehtiyacım yoxdur, ey Abdulmuttalibin qızı! – deyə Hassan cavab verir.

Adamlarının öldürüldüyünü görən yəhudilər Allah Rəsulunun burada da əsgər saxladığını zənn edib tələsik oradan uzaqlaşırlar.^[16]

Son həmlə 

Nuaym ibn Məsud Bəni-Qureyzənin dostu idi. Həmin gün o da axara qapılmış, qəbiləsi ilə birlikdə Əhzab ordusuna qoşulub Allah Rəsulu ilə döyüşmək üçün buralara qədər gəlmişdi. Çox fitnəkar bir adam idi; insanları istədiyi kimi istiqamətləndirir və asanlıqla araya düşmənçilik toxumları səpə bilirdi. Ancaq günbəgün qəlbi sıxılır və etdiyi hərəkətin, yəni Rəsulullaha qarşı döyüşməyin düzgün olub-olmadığını düşünürdü.

Bir müddət sonra qıtlıq əməlli-başlı öz təsirini göstərməyə başlayır, bir qasırğa kimi ətrafı bürüyür. At və dəvələr də tələf olur. Bu, belə gedə bilməzdi. Bəlkə, bütün bunlar haqsız yerə Mədinəyə hücum etdikləri üçün başlarına gəlirdi? Nuaym ibn Məsud bu fikirlər içində qərarını verir: İslamı qəbul edəcəkdi. Qərarı ilə, sanki, hər şeyi dəyişir. İndi özünü daha yüngül, daha rahat hiss edir və sıxıntıların tamamilə yox olduğunu  görürdü.

Qəlbən müsəlman olmağına olmuşdu, amma ondakı bu dəyişikliyi hələ heç kim bilmirdi. Axşamdan xeyli keçmiş gizlicə Rəsulullahın hüzuruna gəlir. Allah Rəsulu namaz üstə idi. Salam verib namazı bitirir. Nuaymı qarşısında görüncə yerində oturur. Ondakı dəyişikliyi hiss etmişdi:

– Hansı səbəb səni bu saatda buraya gətirib, ey Nuaym? – deyə soruşur. Rəsulullahın səsində Nuaymın qəlbini yumşaldan bir istilik, bir şəfqət vadı. Yaxşı ki gəlmişdi, neçə gün idi onu narahat edən sıxıntıların yerinə indi əngin rahatlıq çökmüşdü, sanki, uçacaqdı. Böyük bir ədəblə Allah Rəsulunun (s.ə.s.) pak simasına baxıb:

– Səni təsdiq etmək və gətirdiklərinin də haqq olduğunu bildirmək üçün gəldim, – deyir və müsəlman olur.  Bir insan da Rəbbini tanıyıb Ona (c.c.) qul olmuşdu. Rəsulullahın sevinci hədsiz idi; çəkdiyi sıxıntıların hamısını unutmuş, qaranlıq gecədə sabahın aydınlığımı yaşayırdı!

Bundan başqa Nuaym mühüm məlumatlar da gətirmişdi Allah Rəsuluna. Uzun zamandan bəri gözləyən müşriklərin Bəni-Qureyzəyə xəbər göndərib: "Biz bura Məhəmməd və əshabı ilə savaşmaq üçün gəldik. Halbuki indi bu işdən əl çəkməkdən başqa çarəmiz yoxdur," – deməsi, bunun da cavabında Bəni-Qureyzənin onlarla aralarındakı anlaşmaya istinadən: "Bu, sizin öz işinizdir, istədiyinizi edə bilərsiniz. Ancaq bizim girovlarımızı göndərməyi yaddan çıxarmayın. Sonra nə istəsəniz, onu da edin," – deyə sərt cavab verməsi xəbərini gətirmişdi.

Əzhab ordusunun birliyi pozulmağa başlamışdı və belə bir şəraitdə qarşı tərəfin ixtilafa düşməsi xeyir əlaməti idi. Sanki, zaman və şərait Hz.Nuayma özünü göstərmə şansı verirdi. Daha öncə əks tərəfdə istifadə etdiyi zəkasını indi İslam uğrunda sərf edəcək, iki rükət namaz belə qılmadan cəbhədə din yolunda xidmətə başlayacaqdı. Vəziyyəti Rəsulullah da (sallallahu əleyhi və səlləm) görürdü. Buna görə də əvvəlcə Nuayma:

– Onlar Mənə bir elçi göndərib Bəni-Nadirin yurduna geri qayıtması və mallarını da özlərinə qaytarmağım müqabilində sülh təklif edirlər, – buyurur. Sanki, eyni şeyləri düşünürdülər. Nuaym:

– Ya Rəsulullah, – deyə sözə başlayır, – mənə istədiyini əmr et, yerinə yetirim! Vallah, mənə nə əmr etsən, yerinə yetirərəm! Çünki hələ nə mənim qövmüm, nə də bir başqası müsəlman olduğumu bilmir!

Bu sözdən sonra Peyğəmbərimiz ona:

– Sən aramızda sadəcə bir adamsan. Gücün çatdığı qədər onları bizdən uzaqlaşdırmağa çalış, unutma ki, savaş hiylədir!

– Baş üstə, edərəm, – deyir Hz. Nuaym, – ancaq, ya Rəsulullah! Lazım olsa, bəzi şeylər də  söyləmək məcburiyyətində qala bilərəm, bunun üçün mənə izin verərsənmi?

Niyyət xalis, şərait də müharibə şəraiti... Başqa sözlə, belə şəraitdə sözün gücü qılınc və qalxandan daha təsirli idi. Buna görə də istədiyi izni verir Allah Rəsulu (s.ə.s.).