Səhabələr

Ağrılı Mərhələ

Ayrılıq vaxtı yetişincə Rəsulullahın (s.ə.s.) hüzurundan qalxıb gedən bu insanların yolunu Əbu Cəhil  bir dəstə adamla kəsir və:

− Heyif sizdən! Siz nə pis insanlarsınız! Öz dindaşlarınız sizi bura göndərdikləri halda, siz bir adamın sözünə aldanıb dininizi dəyişir və onların ümidini puça çıxarırsınız! Onunla nə danışdınız ki, iki kəlmə ilə öz dininizdən dönüb Onun dediklərini qəbul edirsiniz? Düzünü deyim ki, heç sizdən axmaq insanlar görməmişik! − deyir.

Çox qəribə bir vəziyyət idi... İşığın mənbəyinin yanında dayandığı halada, bu adam zülmət qaranlığı seçmiş,  qatı cəhalətlə qidalanırdı. Belə bir insanın halına ancaq acımaq olardı. Əslində, belə bir münasibətin cavabı sadəcə susmaq idi. Amma yenə də Əbu Cəhilə və yanındakılara bunları deyirlər:

− Allahın salamı üzərinizə olsun! Biz sizinlə cəhalətdə yarışa bilmərik. Bizim fikir və seçimimiz bizə aiddir, sizinkilər də sizə. Öz adımıza biz ancaq xeyir istəyirik!

Yenə vəhy gəlmişdi və bu hadisədən xəbər verirdi:

− Qurandan əvvəl Kitab verdiyimiz elm sahibləri buna da, Qurana da inanırlar. Onlara Quran oxunduğu zaman: “Biz ona iman etdik. O, Rəbbimizdən nazil olan həqiqətin özüdür. Biz ondan əvvəl də Allaha təslim olmuş insanlar idik!” − deyirlər. İki kitaba – Tövrata və Qurana inandıqları üçün müşriklərin gördükləri əzab-əziyyətə səbir etdiklərinə görə onlara iki dəfə mükafat veriləcəkdir. Onlar pisliyi yaxşılıqla dəf edər və onlara nəsib etdiyimiz ruzidən Allah yolunda sərf edərlər. Onlar mənasız bir söz eşitdikləri zaman ondan üz çevirib: “Bizim əməllərimiz bizə, sizin əməlləriniz də sizə aiddir. Salamat qalın! Biz cahillərlə yoldaşlıq etməyi heç arzulamırıq! −deyirlər.[14]

Bəli, Quran bu qədər camaatın arasında və insan faktoru ilə bütünləşmiş halda, ehtiyaca uyğun və baş verən hadisələrə paralel şəkildə nazil olurdu. İnsanlar da buna baxaraq öz hərəkətlərini şəkilləndirirdilər. Bu adamlar xristian idi və aralarında olan rahib və keşişlərə görə təmkinli və ağıllı davranır və iman gətirmək məsələsində başqa insanlarla nisbətdə daha irəlidə görünürdülər. Belə olanda da dostluq və məhəbbət baxımından müsəlmanları daha çox sevir və Quranı dinləyərkən də, Haqla bağlı deyilənlərdən dolayı, hiss etdikləri sevinc və ümid hisləri ilə göz yaşı tökürdülər.[15]

[1]. Ruqanə Məkkə fəthindən sonra müsəlman olacaq və Hz. Müaviyənin xəlifəliyi dövründə vəfat edəcəkdi. Bax: ibn Abdil-Berr, İstiab, 2/507
[2]. Bax: ibn Hişam, Sire, 2/235, 236
[3].. Buhari, Sahih, 2/804 (2175)
[4]. Bu şəxsin As ibn Vail və ya Vəlid ibnul-Müğirə olduğu deyilir.
[5]. İbn Hişam, Sire, 2/218
[6]. Suyuti, Esbabu’n-Nuzul, s. 227; Vahidi, Esbabu Nuzuli’l-Kur’an, s. 354
[7]. Bax: “Rum” surəsi, 30/1-5
[8]. Bax: Taberi, Tefsir, 10/162; ibn Kesir, Tefsir, 3/560; Tirmizi, Sünen, 5/344. Aradan doqquz il keçəcək və həqiqətən də, rumlular farslarla döyüşəcək və qalib gələcəkdi. Möminlərlə Məkkə müşriklərinin arasında baş verən Bədr döyüşü də həmin günlərlə üst-üstə düşəcəkdi.
[9]. Daha sonra müsəlman olan Abdullah ibn Zəma bu hərəkətinə duyduğu üzüntünü hər fürsətdə dilə gətirəcəkdi. Bax: Taberani, Mucemul-Kebir, 24/30(80))
[10]. İbn Sad, Tabakat, 8/53. İllər sonra Hz. Sevda Peyğəmbərimizin (s.ə.s.) onu boşayacağını zənn edərək: “Nə olar, məni boşama və yanından ayırma! Önəmli deyil, Səninlə olan günümü də Aişəyə ayır,” − deyəcək və Allah Rəsulundan ayrılmaqdansa, nikahı baqi qalmaq şərtilə Onunla birlikdə yaşama haqqını Hz. Aişə validəmizə verəcək və bu evlilik sadəcə görünüşdə, amma qiyamət gününə qədər davam edəcəkdi.  Bax: İbnül-Esir, Üsudül-Ğabe, 7/157, 158
[11]. Bax: Hakim, Müstedrek, 2/181 (2704)
[12]. Salihi, Sübülü’l-Huda ve’r-Reşad, 2/419
[13]. Bəzi rəvayətlərdə bu adamların nəcranlı olduğu qeyd edilmişdir.
[14]. “Qəsəs” surəsi, 28/52-55. Bu ayələrin Nəcaşi və yoldaşları haqqında nazil olması ilə bağlı da məlumatlar var. Bax: Salihi, Sübülü’l-Huda ve’r-Reşad, 2/421
[15]. Bax: “Maidə” surəsi, 5/82, 83
Davamı: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10