1. Əbdürrəhman ibn Avf və Həzrət Osman kimi varlı səhabələr nə öyünmək, nə də var-dövlət toplamaq məqsədilə deyil, sırf Allah yolunda xərcləmək niyyəti ilə sərvət qazanırdılar. Rəvayətlərin birində Əbdürrəhman ibn Avfın 30 min qul azad etməsindən xəbər verilir. O, Həzrət Osmanla birlikdə Təbuk döyüşünə hazırlaşan orduya böyük kömək göstərmişdi. Zübeyr ibn Avvam min kölədən vergi alırdı. Ancaq dünyadan köçəndə o borc içində idi. Əbdürrəhman ibn Avfdan miras qalan mal-mülkün səkkizdə birinin 240 min dirhəmə bərabər olması onun Allah yolunda vermək üçün sərvət yığdığını inkar etmir. Belə ki, o, sərvətini bir dəfəyə xərcləməmiş və həmişə nə qədər lazımsa o qədər infaq etmişdir. Ancaq Peyğəmbərimizin (s.a.s.) əlinə düşəni verməsi səhabələrin zəruri ehtiyaclarından irəli gəlirdi. Səhabələr isə var-dövlətinin hamısını birdəfəlik Allah yolunda verməkdə mükəlləf deyildilər.
2. Səhabələrin varlı olması, Allah Rəsulunun duası ilə (Həzrət Ənəs, Əbdürrəhman ibn Avf kimi) böyük sərvət qazanması onların zahidanə həyat sürməsi və sağlam imanı ilə ziddiyyət təşkil etmir. Çünki onlar sərvəti Allah üçün qazanırdılar. “Halal mal əməlisaleh insanın əlində nə gözəldir”[32] – buyurur Rəsulullah. Onlar dünya malından bərk-bərk yapışmamış, Müsəlmanların çətin günündə köməyə gəlmiş və sərvətləri nə qədər olmuşsa, Allah yolunda o qədər çox vermişlər.
3. Allah Rəsulu bir hədisində: “Allahım kim məni sevirsə, ona ehtiyacı olduğu qədər ruzi ver, kim məni sevmirsə, onun sərvətini və uşaqlarını çoxalt”, – deyə dua etmişdir. Başqa bir hədisində isə Həzrət Ənəsin çoxlu oğul-uşaq və mal-mülk sahibi olması üçün Allaha dua etmişdir. Həzrət Səhavi bu iki hədisin bir-biri ilə uyğun gəlib-gəlməməsi ilə əlaqədar verilən sualı mükəmməl cavablandırmışdır: “Birinci müxtəlif yollarla rəvayət olunmuşdur. Allah Rəsulunun Həzrət Ənəsə duası isə daha səhihdir. Allah Rəsulu Ənəs üçün halal dünya malı istəmişdir”.[33]
[1] Uyunul-əsər, 2/276; əs-Sirətül-Haləbiyyə, 3/100.
[2] İbn Hişam, 2/518; İbn Kəsir, əs-Sirə, 4/6.
[3] Əs-Sirətül-Haləbiyyə, 3/100.
[4] Tirmizi, Mənaqib 18; Əhməd ibn Hənbəl, Müsnəd, 4/75; Hakim, Müstədrək, 3/102; Əbu Nüaym, Hiyətül-övliya, 1/59; İbn Kəsir, açə., 4/398.
[5] İbn Sad, 3/58.
[6] İbn Sad, 3/107.
[7] Əl-İsabə, 2/26; Fəthül-Bari, 19/278.
[8] İbn Əsakir, Müxtəsərü-Tarixi-Dəməşq, 25/208, 213.
[9] İbn Əsakir, Müxtəsərü-Tarixi-Dəməşq, 16/347.
[10] Buxari, Mənaqib 28.
[11] İbn Əsakir, Müxtəsərü-Tarixi-Dəməşq, 7/238.
[12] İbn Əsakir, Müxtəsərü-Tarixi-Dəməşq, 14/362; Üsdül-ğabə, 3/485; İbn Sad, 3/136.
[13] Üsdül-ğabə, 3/481; əl-İsabə, 2/396.
[14] Üsdül-ğabə, 3/483; Hilyətül-övliya, 1/99; İbn Əsakir, Müxtəsərü-Tarixi-Dəməşq, 14/351.
[15] Tirmizi, Mənakib 25.
[16] Üsdül-ğabə, 3/484; İbn Əsakir, Müxtəsərü-Tarixi-Dəməşq, 14/351.
[17] İbn Həcər, Fəthül-Bari, 19/281; İbn Əsakir, Müxtəsərü-Tarixi-Dəməşq, 14/362.
[18] İbn Sad, 3/136; əl-İstiab, 2/396; İbn Əsakir, Müxtəsərü-Tarixi-Dəməşq, 14/362.
[19] Əbu Nueym, Hilyətül-övliya, 1/99; İbn Əsakir, Müxtəsərü-Tarixi-Dəməşq, 14/359.
[20] İbn Sad, 3/77, 109-110. Əlvə məlumat üçün bax.: Fəthül-Bari, 12/213-215.
[21] İbn Sadın əsəri ilə müqayisə edəndə 1000 dirhəm olduğu məlum olur. Bax: İbn Sad, 3/221.
[22] İbn Sad, 3/222.
[23] Misirdə 44.93, Tunisdə 53.9, Suriyada 254,4 kq-a bərabər olan çəki vahidi.
[24] İbn Sad, 3/222.
[25] İbn Əsakir, Müxtəsərü-Tarixi-Dəməşq, 16/248.
[26] Əl-İsabə, 1/380.
[27] İbn Əsakir, Müxtəsərü-Tarixi-Dəməşq, 19/232.
[28] Nəvəvi, TəHəzrət ibül-əsma, 1/2, 26. Bax.: İbn Sad, 6/23.
[29] Əl-İsabə, 1/326.
[30] İbn Sad, 4/267.
[31] İbn Sad, 7/18.
[32] Müsnəd, 4/197, 202.
[33] İbn Əsakir, Müxtəsərü-Tarixi-Dəməşq, 5/69; Nəsimür-riyaz, 1/326.
