Uhuddan sonraki hadisələr

Görünür, bilərəkdən seçdiyi yolda düçar olduğu uğursuzluğu tale yazısına bağlamaqla özünə təsəlli verməyə çalışır. Ancaq bu, onun öz seçimi idi və hər şeyi taleyin boynuna atmaqla işin içindən çıxa bilməyəcək, cəzasını da  çəkəcəkdi.

Mühasirə günlərlə davam edir.^[28] Tamamilə içəri qapanmışdılar və sadəcə qalanın içindən daş və ox atırdılar.

Bir axşam çağı Hz.Əli gözdən itir. Gəlib çıxmadığını görən səhabələr narahat olmağa başlayır və Rəsulullahı da bundan xəbərdar edir:

– Ya Rəsulullah, nə vaxtdır Əlini görmürük! – deyirlər. Rəsulullah:

– Ondan narahat olmayın. O, sizə aid bir işlə məşğuldur, – deyə cavab verir.

Bu söhbətin üstündən çox keçməmiş, Hz. Əli gəlib çıxır. Demə, Hz.Əli Rəsulullahın çadırını hədəf alaraq ox atan Azvək adlı itigözlü yəhudinin yoldaşları ilə birlikdə və gecənin qaranlığından istifadə edib müsəlmanlara zərər vermək üçün qaladan bayıra çıxdığını görmüş, ova çıxan Azvəki ovlamaq üçün pusquda durubmuş. İndi isə Azvəki öldürüb gəlirdi.

Allah Rəsulu (s.ə.s.) onun məlumatları əsasında Hz. Əlidən qaçan Azvəkin yoldaşlarının arxasınca Əbu Dücanə və Səhl ibn Huneyfi göndərir. Onlar da elə o gecə Azvəkin yoldaşlarını da öldürüb geri dönürlər.

Xurma ağaclarının kəsilməsi

Yəhudilər xarakter etibarilə dünya malına olduqca düşkün idilər və onların bu zəif damarını bilən Allah Rəsulu (s.ə.s.) da mühasirə uzandığını görüb xurma ağaclarının kəsilməsini və onların əməllərinə cavab olaraq evlərinin yandırılmasını əmr edir. Halbuki O, müharibə zamanında belə ağaclara toxunmağı qadağan edir və təbiətə zərər vurulmasını istəmirdi. Deməli, burada məqsəd başqa idi. Allah Rəsulu (s.ə.s.) yəhudilərin xurma ağaclarına və evlərinə bağlı olmalarından istifadə edib müqavimətin dayandırılmasına çalışırdı.

Əbu Leyla əl-Mazini və Abdullah ibn Səlam Rəsulullahın əmri ilə məşhur xurmalıqlara girib onları kəsməyə başlayanda qaladan fəryad səsləri yüksəlir. Məqsəd hasil olurdu. Qadınlar paltarlarını cırır, özlərini ora-bura vurub hay-küy qoparırdılar.

Onlar da çaşıb qalmışdılar: Məhəmmədül-Əmindən belə bir icraat gözləmirdilər. Ancaq vəziyyət dəyişmiş, göz görə-görə xurmalıqlar kəsilirdi. Bundan daha çox Səlləm ibn Mişkəm  narahat idi və dərhal Huyey ibn Ahtaba üz tutub:

– Ey Huyey, salxım-salxım acvə  xurmaları kəsilir! Halbuki bunlar əkildikdən otuz il sonra bar verməyə başlayan ağaclardır! – deyir.

Huyey də özündə deyildi: gözləri ilə görməsə, inanmazdı, amma hər şey gözünün qabağında cərəyan edirdi. Ona görə də öncə Rəsulullaha xəbər göndərir:

– Ya Məhəmməd, – deyir, – yer üzünü dağıdıb xarab etməyi Sən qadağan edirdin. Bəs bu xurmalıqları niyə kəsirsən?

Onun sözləri səhabələr arasında da fərqli fikirlərin meydana gəlməsinə səbəb olur. Bir qismi bu hərəkətin yanlış olduğunu düşünüb: "Ağacları  kəsməyək," – deyir, digər qismi də mal hərisi olan yəhudilərin bu mənzərəni görüb başlarını itirəcəyini və nəticədə müqavimətdən vaz keçəcəyini deyib bunu doğru sayırdı. Bu vaxt Cəbrail imdada yetişir. Gətirdiyi  ayədə deyilirdi:

"Ey möminlər! Sizin kafirlərə məxsus olan hər hansı bir xurma ağacını kəsməyiniz, yaxud toxunmayıb onu kökü üstündə salamat qoymağınız Allahın iznilədir. Və bu Allahın öz Rəbbinə asi olan fasiqləri rüsvay etməsi üçündür".^[29]

Deməli, məsələnin mahiyyəti tamam fərqli idi. Bu barədə məlumatı olmayan bir mömin mövzunu bütövlükdə qavrayan rəhbərin dediyinə tabe olmalı idi. Bu, yalnız Bəni-Nadiri zəif yerindən vurub təslim olmağa məcbur etmək üçün deyil, eyni zamanda Məhəmməd ümmətinə bir itaət dərsi idi. Artıq ilk nəticələr əldə edilir. Belə ki, çox keçmədən Huyeydən ikinci ismarış da gəlir:

– İstədiyini Sənə verəcək və yurdundan da çıxıb gedəcəyik! Artıq şərtlər dəyişmişdi və günlərlə davam edən fövqəladə vəziyyətin öz hökmləri var idi. Ona görə də Rəsulullah (s.ə.s.):

– Bu gün o şərtlər çərçivəsində hərəkət etmək mümkün deyil; silahlarınızdan başqa, yalnız dəvələrinizin daşıya biləcəyi qədər əşyanızı götürüb gedə bilərsiniz, – deyə cavab verir.

Huyey isə heç tələsmir və Rəsulullahın döyüşdən əvvəlki şərtləri qəbul etməsini gözləyir. Onun bu qədər ləng hərəkət etməsini görən və daha da böyuk müsibətə məruz qalacaqlarından qorxan Səlləm ibn Mişkəm yenə müdaxilə edir:

– Sən nə edirsən, ey Huyey! Barı daha betəri başına gəlməmiş bu şərtləri qəbul et, – deyir.

– Bundan daha betəri nə ola bilər ki?! – deyə cavab verir Huyey.

– Əli qılınc tutanların hamısı öldürülər, mal və mülk müsadirə olunar, uşaqlarımız da əsir alınar! Halbuki indi malımızın getməsi bizim üçün ən az ziyandır, – deyir Səlləm.

Ancaq Huyey yenə də öz bildiyini edir və təklifi iki gün qəbul etmir.