Gözlənilən hadisələr və Uhud

Sonra da yoluna davam edib gözdən itir. Uhudun arxa tərəflərində onunla qarşılaşan Sad ibn Muaz:

– Mən də səninləyəm, – deyir.

Ancaq o, Ənəs ibn Nadrla ayaqlaşmaqda çətinlik çəkir, onun etdiklərini edə bilmirdi. Arxaya çevrilən Hz. Ənəs Hz.Sada:

– Ey Sad, –  deyə səslənir, − Cənnətin qoxusu nə gözəldir! Nadrın Rəbbinə and olsun ki, mən Uhudun arxasından onu hiss edirəm!

Sad ibn Muazın düşmən  cərgələri arasında mərdanə yeriyən Ənəs ibn Nadrı heyranlıqla seyr edirdi. Və elə bu vaxt gözdən itir Hz. Ənəs. Düşmən cəflərinin arasına girir və igidliklə vuruşub şəhidlik şərbətini içir.

Axşam düşəndə cansız vücudunu tapırlar. Bədənində səksəndən çox qılınc, nizə və ox yarası vardı. Üzü parçalanmış, burnu və qulaqları kəsilmişdi. Nə qədər diqqətlə baxsa da, heç kim onu tanıya bilmir. Nəhayət, bacısı gəlir və onu ancaq barmağındakı bir əlamətdən tanıyır. Ər oğlu ərdi və Qurani-Kərim onun kimiləri öyüb vəzifəsini  layiqincə yerinə yetirən igidlər kimi anacaqdı.^[28]

Niyyət fərqi və Quzman

Əməllər və səylər fərqlənməsə də, nəticə etibarilə insanlara eyni qiymət verilmirdi. Niyyət içində şəffaf su olan bir stəkana bənzəyirdi və bu stəkanın rəngində görünürdü. O gün Uhudda da eyni hadisələr baş verir.

Uhud meydanında at oynadan Quzman adlı bir nəfər var idi. O da Hz. Həmzə kimi elə qəhrəmanlıqlar göstərirdi ki, ətrafındakı insanlar ona qibtə ilə baxırdılar. Düşmən cərgələri arasında qarşısına çıxanın başını bədənindən ayırırdı.

Əslində, o, döyüşə gəlmək niyyətində deyildi. Bəni-Zəfərin qadınları onu utandırmağa başlayanda silahını alıb birbaş Uhuda gəlmişdi. Bu vaxt Allah Rəsulu (sallallahu əleyhi və səlləm) Uhud meydanında cərgələrini düzəldib savaşa hazırlaşırdı. Quzman da  gəlib ön sırada yer tutur.

Döyüş başlayandan heç kim Quzmanın qarşısında dura bilmir. İlk oxu da o atır. Əsl qəhrəman idi, müşriklərin ən azı üç bayraqdarını yerə sərir və onların ilk məğlubiyytində böyük rol oynayır. Hətta onun qəhrəmanlığı digər əshabın da diqqətini çəkir və gəlib onun haqqında qibtə ilə Allah Rəsuluna danışırlar.

Ancaq buna baxmayaraq, Allah Rəsulu onun cəhənnəm əhlindən olduğunu söyləyir. Çox təzadlı vəziyyət idi. Onun etdikləri və Peyğəmbərimizin bəyanı qarşısında tərəddüdə düşənlər, deyilənlərə şübhə ilə baxanlar belə var idi. Necə ola bilərdi? Quzman əlinə aldığı oxları belə nizə kimi atıb hədəfini vurur, süvarilərin üzərinə tək başına hücum edib qabağına çıxanı öldürürdü. Yenə belə bir dəstənin içinə girərək doqquz nəfəri öldürmüş, ancaq özü də yaralanmışdı. Onu yaralı  halda görən Qatadə ibn Numan:

− Ya Əba  Ğaydak, − deyir, − nə xoşbəxt insansan,  şəhid olacaqsan!

Bu zaman başqaları da yanına gəlir:

–Allaha and olsun ki, bu gün sən çox çətin bir imtahandan keçdin, ey Quzman! Müjdələr olsun, − deyirlər. Bunları eşidən Quzman:

– Məni niyə müjdələyirsiniz ki! Vallah, mən sadəcə qövmümün hesabına və onların şərəfini ucaltmaq üçün döyüşdüm. Yoxsa mən əsla vuruşmazdım, − deyə cavab verir.

Sonra da əlindəki qılıncın qınını yerə qoyub ucunu qarnına söykəyir və özünü nizəyə sıxaraq intihar edir. Quzman özünü öldürmüşdü. Baş verənlərə şahid olub təəccübünü gizlədə bilməyənlər vəziyyətdən Allah Rəsulunu xəbərdar etdikdə Rəsulullah (s.ə.s.) öncə təkbir gətirir və:

− Şəhadət edirəm ki, Mən Allahın qulu və Rəsuluyam, − buyurur. Ardınca da Hz.Bilalı yanına çağırır və  əmr  edir  ki, insanlara bunları çatdırsın:

– Şübhəsiz ki, cənnətə sadəcə müsəlman olanlar girə bilər. Və Allah (c.c.) günahkar bir adamla da olsa, dinini  gücləndirər.