Uhuddan sonraki hadisələr

Bu əsnada Bəni-Nadir arasında ixtilaflar çoxalır və fikir ayrılıqları ortaya çıxır. Yamin ibn Ümeyr və Əbu Sad ibn Vəhb öz aralarında belə danışırlar:

– Allaha and olsun ki, Onun gözlədiyimiz Peyğəmbər olduğunu sən də bilirsən. Heç olmasa, gəl müsəlman olaq canımızı və malımızı xilas edək!

Mənasız bir inada həm axirəti, həm də dünyanı qurban verməkdənsə, ikisini də birdən qazanmaqdan daha ağıllı bir yol ola bilməzdi. Və o gecə ikisi də  gəlib müsəlman olur.

Huyey gündən-günə vəziyyətləri ağırlaşan Bəni-Nadirin təzyiqlərinə artıq dözə bilmir və Allah Rəsuluna yeni bir xəbər göndərib silahdan başqa, dəvələrin daşıya biləcəyi qədər yüklə yurdlarını tərk etmək təklifini qəbul etdiyini bildirir. Eyni zamanda bu, muhasirənin də sona çatması demək idi.

Sürgün işlərini Məhəmməd ibn Məsləmə yerinə yetirir. Hələ də işi ləngidənlər var idi və Yəhudilər bəzi mədinəlilərdən alacaqları olduğunu deyib yubanırdılar. Vəziyyətdən xəbər tutan Allah Rəsulu (s.ə.s.):

– Elə isə endirim edin nağd alın, – deyib bu məsələni də həll edir.^[30]

İçdə kədər, zahirdə təmtəraq

Bəni-Nadir özündən sonra salamat bina qoymamaq üçün evlərini yerlə-yeksan edərək yurdunu tərk etməyə başlayır. Qapı dirəklərinə qədər evlərini yerlə-yeksan edirlər. Ancaq zahirən heç də sürgün olunanlara bənzəmirdilər. Qadınlar ən gözəl libaslarını geymiş, toya-bayrama gedirmiş kimi bəzənirlər. Gülə-gülə, oynaya-oynaya yola çıxırlar. Görünür, başlarına gələnlərdən kədərləndiklərini büruzə verib düşmənlərini "sevindirmək" istəmirdilər. Müsəlmanların sıx yaşadığı bir məntəqədən keçərkən Əbu Rafi Səlləm ibn Əbi Huqayq dəvənin üstündəki çulu qaldıraraq:

– Biz bunu dünyanın enişi-yoxuşu olaraq qəbul edirik. Xurmalıqlarımızı burada qoyub getsək də, Xeybər xurmalıqlarının olduğu yerə gedirik, – deyə əba altından dəyənək göstərməyi də ehmal etmir.

Əşyalarını altı yüz dəvəyə yükləmişdilər. Dəstə-dəstə keçib gedərkən dəf-qaval səsləri bir-birinə qarışırdı. Mədinə səmalarını nəğmələri ilə şənlədirməyə çalışırdılar. Qoyub getdikləri mənzərə bir ibrət nümunəsi idi. Allahın Rəsulunu bilib tanıdıqlarına, peyğəmbərlik vasitəsilə ucaldıldığını gördüklərinə baxmayaraq, həqiqətə göz yumur və heç nədən yurdlarını tərk edirdilər. Mədinəni üzdə gülə-gülə, içdə qan ağlaya-ağlaya tərk edən Bəni-Nadir yəhudilərinin əksəriyyəti Xeybərə gedib orada məskunlaşacaq və bundan sonra Huyey ibn Ahtab, Səlləm ibn Əbi Huqayq və Kinanə ibn Suveyra kimi liderlərin də olduğu Bəni-Nadir qəbiləsi Xeybər yəhudilərindən möhtərəm qonaqlar kimi hörmət görəcəkdi.

Onların bu qürurlu gedişi bu tərəfdə Mədinədə gizlənməyə davam edən münafiqləri çox kədərləndirir.

Onlar getdikdən sonra gələn Cəbrail Bəni-Nadir yəhudilərinin ikiüzlü davranışlarından, dünya malına olan tamahlarından, qalalarını qoruya biləcəklərini zənn edib üsyan etmələrindən, münafiqlərin vədinə aldanıb yanılmalarından, kənardan baxanda birlik şəraitində yaşayırmış kimi görünən, əslində isə, əzabla dolu məşəqqətli həyatlarından, özlərini ağıllı sayıb çıxdıqları yolda ağılsızlıqlarının əziyyətini çəkmələrindən, xülasə, dünya naminə dünyəvi hər şeydən məhrum olmalarından bəhs edən "Həşr" surəsini gətirir. Bu surə eyni zamanda "Bəni-Nadir" surəsi ünvanı ilə də  xatırlanır.

Bəni-Nadir yurdunda qalanlar

Əkdiyini biçən Bəni-Nadir nə qədər talan edilsə də, orada böyük bir ərazi, yanıb dağıdılmış evlər, qılınc, qalxan, zireh və digər silah-sursat qalır. Ancaq bunlar üzbəüz döyüşdə əldə edilən qənimətlər olmadığı üçün Rəsulullah (s.ə.s.) Allahın əmr etdiyi şəkildə hamısını Allah üçün ayırmış və istifadə etmə haqqının da özündə olduğunu bildirir.^[31] Vəziyyət sabitləşəndən sonra Allah Rəsulu (s.ə.s.) Sabit ibn Qeys ibn Şəmması hüzuruna çağırır və:

– Qövmünü yanıma çağır, – deyir. Hz. Sabit:

– Yalnız Xazrəci, ya Rəsulullah, – deyə soruşanda:

– Xeyr, ənsarın hamısını, – buyurur Allah Rəsulu(s.ə.s.).

Hz.Sabit də ənsarı Rəsulullahın hüzuruna dəvət edir. Hüzura gələn ənsar: "Görəsən, niyə çağrılmışıq," – deyə maraqla gözləyir. Çox keçmədən Allahın Rəsulu (s.ə.s.) ənsara müraciət edir. Həmdü-səna ilə başlayır sözünə həmişəki kimi. Ardınca da mal-mülkləri ilə birlikdə yurdlarını tərk edib Mədinəyə köçən mühacirlərə bu günə qədər etdikləri yaxşılıqlara görə ənsarı təqdir edir. Sonra da deyir:

– İstəsəniz, Allahın Mənə verdiyi Bəni-Nadir mülkünü mühacirlərlə sizin aranızda bölüşdürə bilərəm! Ancaq mühacir qardaşlarınızın əlində nə mal-mülk, nə də yaşamaq üçün bir ev var. Bildiyiniz kimi, onlar sizin evlərinizdə qalıb imkanlarınızdan istifadə edirlər. İstəsəniz, bunları yalnız onlara verim ki,  onlar da sizin evinizdən çıxıb bundan sonra öz-özlərini dolandırsınlar.

İfadələr nə qədər yumşaq və təklif ağlabatan görünsə də, Rəsulullahın bu sözləri ənsarı narahat edir. Görəsən, qardaşlarını – mühacirləri qonaq etməkdə, evlərində saxlamaqda bir qüsuramı yol vermişdilər? Dərhal Sad ibn Muaz ilə Sad ibn Ubadə Əvs və Xazrəc adından önə çıxıb deyir:

– Ya Rəsulullah! Əksinə, onların hamısını mühacir qardaşlarımızın arasında bölüşdür! Hətta  istəsən, bizim mallarımızdan da alıb onların arasında paylaşdır. Ancaq onları bizdən ayırma, yenə də bizimlə qalsınlar!

Sözlərini bitirməmişdilər ki, ənsarın  səsi eşidilir:

– Bəli, biz də bunu istəyirik, razıyıq və qəbul etdik, ya Rəsulullah!

Gözləri yaşardan, qəlbə fərəh verən mənzərə idi bu. Deməli, cəmiyyət formalaşmış, mübarizəni, Haqq davasını gələcəyə aparma yolunda lazımi keyfiyyəti əldə etmişdi. Allah və Rəsulunu razı edən bir davranış idi eyni zamanda bunlar. Mücadiləyə, işə birinci gedənlər zəhmət haqqı məsələsində geri çəkilir və başqalarını öz nəfslərindən üstün tuturdular. Bu, Allahın və Rəsulunun istədiyi keyfiyyət, fəzilət deyildimi? Məhz bu keyfiyyət, bu fəzilət, bu məqam səmaları da hərkətə gətirir, Allah (c.c.) Cəbraillə nazil etdiyi ayədə onlar haqqında buyururdu: "Onlardan əvvəl Mədinədə yurd salmış və iman gətirmiş kimsələr öz yanlarına  hicrət edənləri sevər, onlara verilən qənimətə görə ürəklərində həsəd duymaz, özləri ehtiyac içində olsalar belə, onları özlərindən üstün tutarlar. Özünü nəfsinin xəsisliyindən qoruyub saxlayanlar – məhz onlar nicat tapıb səadətə Cənnətə  qovuşanlardır!"^[32]