Uhuddan sonraki hadisələr

Cahiliyyə dövründə ərəblər istədikləri sayda qadınla evlənə, istə\dikləri vaxt boşaya bilərdilər. Kişinin hegemon olduğu bu patriarxat cəmiyyətdə evlilik və ya boşanma heç kimin qarışmadığı adi bir məsələyə çevrilmişdi. Bu, təbii, normal qarşılanan bir hadisə idi, çünki bitib tükənmək bilməyən müharibələrdə kişilərin ölüm faizi yüksək idi. Ortalıqda çoxlu dul qadın və yetim qız uşaqları qalırdı. Başqa sözlə, öz haqlarını müdafiə edə bilməyən kimsəsiz bir qadının cəmiyyət içində məhv olmaması üçün bu, ən təbii və normal qarşılanan çıxış yolu idi. Bu günə qədər hər hansı bir hökm gəlmədiyi üçün köhnə qaydalar hələ də tətbiq olunurdu.

Nəhayət, Cəbrail bu vəziyyətə son qoyan ilahi hökmləri də Allah Rəsuluna gətirir. Əvvəlcə:

"Ey insanlar!" – deyir və bu bəyanların yalnız müsəlmanlara deyil, hər kəsə aid olduğunu bildirirdi:

"Sizi tək bir insandan (Adəmdən) xəlq edən və ondan da zövcəsini (Həvvanı) yaradıb o ikisindən bir çox kişi və qadın törədən Rəbbinizdən qorxun. Adını andığınız Allaha etinasızlıq etməkdən və qohumluq bağlarını kəsməkdən həzər edin. Şübhəsiz ki, Allah daim sizə nəzarət edir".

Bütün bəşəriyyətin eyni ata və anada birləşən bir ailə olduğunu, dolayısilə, insanların bu hüquqa uyğun davranmalarının zəruriliyini bildirən bu ifadə mükəmməl bir giriş idi. Hər kəs diqqətlə bu ifadənin ardınca gələn hökmü dinləyirdi.

"Yetimlərin mallarını verin, halalı verib haramı almayın, onların mallarını öz mallarınıza qatıb yeməyin. Həqiqətən, bu, böyük günahdır".

Deməli, artıq insanlar himayəyə alınan yetim qızlar məsələsində istədikləri kimi davrana bilməyəcək və onları öz iradələri xaricində bir həyat yaşamağa məhkum edə bilməyəcəkdilər. Hz.Aişə validəmizin də dediyi kimi, bu ayə müxtəlif vasitələrlə haqları əlindən alınan yetim qızlar barədə insanları ədalətə dəvət edən mühüm bəyan idi. Çünki ayə ardıcıllıqla bunları ifadə edirdi:

"Yetim qızlara qarşı ədalətli olmayacağınızdan qorxursunuzsa, onda xoşunuza gələn (halal) qadınlardan ikisi, üçü və dördü ilə evlənin".

Bu bəyanlar ogünkü adətlərlə müqayisədə inqilab demək idi. Məsələnin iki tərəfi var idi:

Birincisi, Allah (c.c.) yetimlərin hüquqlarına çox böyük önəm verirdi. Belə ki, Allah (c.c.) yetim haqqının tapadalanma əndişəsi olan yerdə yetim qızların ev dustağı edilib istənilən şəxsə ərə verilməsini və ya mehrini vermədən nikah bağlamağı, mal və mülklərinə yiyələnməyi qadağan etməklə yanaşı, yetimlərlə ədalətli davranmaq mümkün olmayanda onları öz iradələri ilə baş-başa buraxıb başqa qadınlarla evlənmə yolunu göstərirdi.