Səhabələr

Davamçılar və möhnət illəri

Elə isə bu günü yaşayanlar üçün yalnız bir vəzifə görünürdü; Allahın dəyər verdiyini ucaltmaq, yaşatmaq, yaymaq. Heç nəyə baxmayaraq, insanların əlindən tutacaq və işin nəticəsinə qarışmayacaqdılar, çünki nəticəni yaradan Allahdır. Onlar isə yalnız öz vəzifələrini yerinə yetirir və başqasının işinə qətiyyən  qarışmırdılar. Çünki nüsrətin (yardımın, zəfərin) gələcəyinə heç kimin şübhəsi yox idi. Əsas məsələ bu nüsrətə layiq olmaq idi.

 
[1]. Hz. Zubeyr Peyğəmbərimizin bibisi Safiyyə binti Abdulmuttalibin oğlu, Xədicə anamızın da qardaşı oğlu idi. Müsəlman olanda hələ on beş yaşlarında idi. Bax: ibnü’l-Esir, Üsüdü’l-Ğabe, 2/209
[2]. Bax: “Zumər” surəsi, 39/17, 18
[3]. Bax: Vahidi, Esbabu Nuzuli’l-Kur’an, s. 382, 383
[4]. İbn Sa’d, Tabakat, 3/55
[5]. Bax: İbn Hacer, İsabe, 2/229
[6]. İbnü’l-Esir, Üsüdü’l-Ğabe, 3/85
[7]. İbnü’l-Esir, Üsüdü’l-Ğabe, 3/59
[8]. İbn Hacer, İsabe, 1/136. Əbu Zər müsəlman olmadan öncə də namaz qılırdı. O günlərdən danışarkən Peğəmbərimizlə görüşdən 3 il əvvəl namaz qılmağa başladığını dilə gətirəcək və axşamlar ədasına başlayıb gecə yarısına qədər davam etdirdiyini bildirəcəkdi.
[9]. İbn Sa’d, Tabakat, 4/222
[10]. Hz. Abbas o vaxt hələ müsəlman olmamışdı.
[11]. Bax: İbn Sa’d, Tabakat, 3/165; 4/224, 225, 255.
[12]. Bax: İbn Sa’d, Tabakat, 3/165.
[13]. Müsəlman olanda Hz. Sadın on altı və ya on yeddi yaşı var idi. Bax: İbn Sa’d, Tabakat, 3/139
[14]. Bax: İbn Hişam, Sire, 1/266; İbn Sa’d, Tabakat, 3/139; Taberi, Tarih, 2/216; İbnü’l-Esir, Üsüdü’l-Ğabe, 2/292
[15]. Bax: İbnü’l-Esir, Üsüdü’l-Ğabe, 2/216
[16]. Bax: “Loğman” surəsi, 31/15
[17]. Bax: İbn Hacer, İsabe, 2/31; Halebi, Sire, 1/280.
[18]. Abdullah ibn Məsud Zührəoğullarının müqaviləli işçisi idi. Cahiliyyə dövründə atası Əbu Məsud Abdullah ibn Harislə razılığa gəlmiş, onun işlərini görməyə başlamışdı. Ogünkü adətlərə görə, oğlu ibn Məsud da eyni taleyi  yaşamaq məcburiyyətində idi.
[19]. Bax:İbnü’l-Esir, Üsüdü’l-Ğabe, 2/589
[20]. Cəfər ibn Əbi Talib əxlaq və xarakter etibarilə Peyğəmbərimizə ən çox bənzəyən insan idi. Bax: Taberi, Tarih, 1/539
[21]. Əsl adı Abdullah ibn Abdiləsəd olan Əbu Sələmə Peyğəmbərimizin bibisi Bərrə binti Abdulmuttalibin oğlu idi. Həmçinin Hz. Həmzə kimi Allah Rəsulunun (sallallahu əleyhi və səlləm) da süd qardaşı olurdu. Bax: İbnü’l-Esir, Üsüdü’l-Ğabe, 2/567
[22]. Amr ibn Fuheyre Hz. Aişə anamızla ana bir qardaş idi. Bax: “İbnül-Esir,”Üsüdül-Ğabe”, 2/254
[23]. İbn Sa’d, Tabakat, 4/94; ibn Hacer, İsabe, 1/406
[24]. Bax: İbnü’l-Esir, Üsüdü’l-Ğabe, 2/87; İbn Sa’d, Tabakat, 4/95; Halebi, Sire, 2/421
[25]. Aqil ibn Bukeyrin adı Qafıl idi. Peyğəmbərimizin yanına gəlib adını deyəndə Allah Rəsulu (sallallahu əleyhi və səlləm) onun adını dəyişdirib Aqil qoymuşdu. Bax: İbn Hacer, İsabe, 3/575
[26]. İbn Hişam, Sire, 2/98
[27]. Bu həngamədə Sad ibn Əbi Vəqqas özünü və yoldaşlarını qorumaq məqsədilə əlinə keçən bir dəvənin çənə sümüyünü müşriklərdən birinin başına vurmuş və həmin adamın başı yarılmışdı. Yer üzündə bir müsəlmanın axıtdığı ilk qan da bu idi.  Bax: İbn Hişam, Sire, 2/98.
[28]. Onun bu vəziyyətinə qoca Varaqa ibn Nəvfəlin də şahid olması, “Əhad... Əhad...” sözlərini eşidəndə: “Ey Bilal, əgər sən bu vəziyyətdə (bu sözləri deyə-deyə) ölsən, məzarının üstündə türbə tikərəm,” – deməsi  rəvayət edilir. Bax: İbnü’l-Esir, Üsüdü’l-Ğabe, 1/236
[29]. İbn Hibban, Sahih, 15/558 (7083); Ahmed b. Hanbel, Müsned, 1/404 (3832)
[30]. Bax: İbnü’l-Esir, Üsüdü’l-Ğabe, 2/102; İbn Sa’d, Tabakat, 3/164, 165; İbn Hacer, İsabe, 2/258
[31]. İbn Sa’d, Tabakat, 3/164, 165
[32]. Bax: “Məryəm”surəsi, 18/77, 78
[33]. Bax: ibn Hibban, Sahih, 7/156 (2897)
[34]. Bax: Buhari, Sahih, 3/1322 (3416). Həmin gün Allah Rəsulundan bunları dinləyən bir səhabə illər sonra and içərək həqiqətən də bu cür səadətli bir iqlimi yaşadığını dilə gətirib Rəbbinə həmd edəcəkdi.
[35]. Bax: “Tövbə”surəsi, 9/32,33. Buna bənzər başqa ayələrdə Allahın dininin yayılmasından xoşu gəlməyən insanlar vurğulanarkən müşrik, mücrim və fasiq kimi ifadələrin də üzərində dayanılır və bununla da hər dövrdə ehtimal olunan  maneələr arasında mömin olduğu halda, mucrim və ya fasiq ola bilən bu adamların maneçilik törətmək istəkləri xatırladılır. Bax: “Ənfal” surəsi, 8/8; “Yunus”surəsi, 10/82
[36]. Bax: “Mumin” surəsi, 40/51.
[37]. Bax: “Rum” surəsi, 30/60.
[38]. Bax: “Ali-İmran” surəsi, 3/139.
[39]. Bax: “Ənbiya” surəsi, 21/105.
[40]. Bax: “Qəsəs” surəsi, 28/83.
[41]. Suyuti, ed-Durru’l-Mensur, 1/365
[42]. İbn Sa’d, Tabakat, 1/216
[43]. Bax: Halebi, Sire, 1/511, 512; Mübarekfuri, er-Rahiku’l-Mahtum, s. 123
Davamı: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28