Ayrılıq vaxtı yaxınlaşarkən…

Çaşqın-çaşqın səs gələn tərəfə baxırlar. Bəli, onun anladığını anlamamışdılar. Çünki o, seçimdə sərbəst buraxılanın Rəsulullahın özü olduğunu başa düşmüşdü.

– Buna bax, – deyirlər. Onlara qəribə gəlir; Allah Rəsulu (s.ə.s.) bir nəfərin dünya və ya hüzuri-ilahini seçməkdə sərbəst buraxıldığını və Onun da Allahın hüzurunu seçdiyini deyir,  Əbu Bəkir isə: "Anamız-atamız Sənə fəda olsun, ya Rəsulullah! – deyib ağlayır.

Anlayan anlamışdı. Sadiq dostunun bu həssaslığını görən Allah Rəsulu səhabələrinə Hz.Əbu Bəkri göstərir və onun əshab içindəki mövqeyini ifadə etmək üçün əlindən tutub səslənir:

– Mənim üçün Əbu Bəkir maddi, mənəvi fədakarlıq baxımından insanların ən əminidir. Əgər Rəbbimdən başqa bir dost seçməli olsaydım, mütləq Əbu Bəkri özümə dost seçərdim. Ancaq bundan sonra yalnız İslam qardaşlığı və mərkəzi bu qardaşlıq olan məhəbbət vardır. Məscidə açılan bütün qapılar bağlansın, yalnız Əbu Bəkrin qapısı açıq saxlansın.

Xəstəliyinin ağırlaşdığını eşidən məscidə gəlirdi. Çöldə böyük bir izdiham vardı: baş verənləri böyük intizarla izləyirdilər. Rəsulullah vəfat edəcək deyə narahat idilər. Əvvəlcə əmisi oğlu Fadl, sonra da sıra ilə Hz.Əli və Hz.Abbas hüzura girir. İkisi də çöldə gözləyən izdihamdan bəhs edir. O gün iki nəfərin köməyi ilə camaatın qarşısına çıxır:

– Ey insanlar! Mənə çatan xəbərlərə görə, siz Peyğəmbərinizin vəfatından əndişə edirmişsiniz. Məndən əvvəl hansı peyğəmbər əbədi yaşadı ki, Mən də burada əbədi qalım! Diqqət edin! Mən də Rəbbimə qovuşacağam, siz də! (Daha sonra) şübhəsiz ki, sizin üçün Mənim həyatım da xeyirlidir, ölümüm də!

Xatirələri təzələməyə çalışırdı əshab, bu sözlər açıq-aşkar vidalaşmaya bənzəyirdi. Daha əvvəlki bəyanlarını yada salırlar. Belə ki, bir gün səhabələrdən soruşmuşdu:

– Siz elə hesab edrsiniz ki, Mən sizdən ən axırda vəfat edəcəyəm?

– Bəli! – demişdilər o gün.

– Şübhəsiz ki, Mən  sizin ən əvvəl vəfat edəniniz olacağam, – buyurmuşdu.

Bir gün də:

– Həqiqətən, Mən yolçuluq üçün dəvət aldım və bu dəvəti qəbul edib söz verdim, – demişdi.

Təxminən bir ay öncə də yaxın qohumlarını bir araya toplamış və ruhu pərvaz edib vüslətə yetişincə vücudu ilə bağlı kimin nə edəcəyini göstərmişdi bir-bir...

Əmisi Hz.Abbas bir gün yuxusunu Ona danışmış və səmaya doğru möhkəm bir kəndirin yüksəldiyini demişdi. O zaman da Rəsulullah (s.ə.s.):

– Gördüyün qardaşın oğlunun vəfatıdır, – demiş və bunu Özünün uca dostluğa pərvaz etməsi kimi yozmuşdu.

Artıq Rəsulullahın hər günü bir vida idi. Cümə axşamı əshabına səslənib:

– Haydı! Yaxınlaşın, – deyə onları hüzuruna çağırır, – sizə bəzi şeyləri yazdırım ki, bununla Məndən sonra bir daha dəlalətə düçar olmayasınız! – deyir. Ancaq xəstəliyi hər halına sirayət etmişdi. Çətin olsa da, ayaq üstə dayanmağa çalışır. Buna görə hüzurunda olan Hz.Ömər kimi səhabələr:

– Görmürsünüzmü Rəsulullahın ağrıları xeyli artıb, iztirab çəkir? Necə də olsa, aramızda Quran var və Allahın kitabı hər şeyə yetər! – deyir və Ona artıq əziyyət vermək istəmirlər.

Bunun müqabilində digər bir dəstə səhabə də Allah Rəsulunun (s.ə.s.) bu istəyinin yerinə yetirilməsi və iztirab çəksə də, söyləyəcəklərinin qeyd olunması tərəfdarı idi. Bu hətta ixtilafa da səbəb olur. Söhbətin uzandığını görən Rəsulullah bundan narahat olduğunu bildirəcək və insanların dağılışmasını istəyəcəkdi.

O günə qədər şiddətli  ağrıya və yüksək hərarətə baxmayaraq, əshabının arasına çıxır, namazlarını da qıldırırdı.

Namazdan sonra xəstəliyi daha da ağırlaşır və işa namazının vaxtı girsə də, məscidə gələ bilmir. Elə qıldırdığı son namaz da cümə axşamının axşam namazı olur və bu namazda "Mürsəlat" surəsini oxuyur.

Hz.Bilal işa namazının azanını oxumuş, məscidə axışan camaat imamını gözləməyə başlamışdı.

Hücreyi-səadəti – xanımları bunlardan xəbərsiz idi. Belə ki, xəstəliyi ağırlaşan Rəsulullah orada huşunu itirmişdi. Ayılan kimi:

– Namaz qılındımı? – deyə Hz.Aişədən soruşur.

– Xeyr,  ya Rəsulullah! Sizi gözləyirlər, – cavabını alır.

– Dəstəmaz almaq üçün su hazırlayın, – buyurur.

Gözü-könlü məscidində idi. Suyu hazırlayırlar. Qalxır və çətinliklə dəstəmaz alır. Elə namaza çıxmaq istəyirdi ki, yenə huşunu itirir. Təlaş içində yanına qaçırlar. Bir müddət sonra özünə gəlir. Təkrar soruşur:

– İnsanlar namaz qıldımı?

Namaza çıxmaq istəyirdi, ancaq buna taqəti yox idi. Tez-tez huşunu itirirdi. Nəhayət, namazı Hz.Əbu Bəkrin qıldırmasını tapşırır və daha sonra da yalnız iki nəfərin köməyi ilə namaza gələ bilir.^[6] Gəlişini gözləyənlərin üzərinə bədirlənmiş ay kimi doğur o gün Rəsulullah. Gəlişi ilə Məscidi-Nəbəviyə bir həyacan dalğası yayılır. Uzaqgörən Hz.Əbu Bəkir işi sahibinə vermək üçün geri çəkilmək istəyir. Rəsulullah isə əlləri ilə işarə edir, "Yerində qal!"– deyir. Aralanan cərgələr arasından imamın – Hz.Əbu Bəkrin yanına qədər gəlir. Ayaq üstə durmağa taqəti yox idi və ancaq oturaraq namazını tamamlaya bilir.

Artıq Rəsulullah "gözümün nuru" dediyi namazı camaatın arasına gəlib qıldıra bilmirdi. Bundan sonra namazları öz yerinə imam təyin etdiyi Hz.Əbu Bəkir qıldıracaqdı.

Ayrılıq vaxtı və son gün

Allah Rəsulu (s.ə.s.) cümə axşamından bu yana namazlara gələ bilməmiş və əshabına  imam olub namaz qıldırmamışdı. Ancaq əshab ümidlə gözləyir, "o gün gəldiyi kimi, bu gün də gələr" deyə könüllər həsrətlə qovrulurdu.

Yenə bir bazar ertəsi, rəbbiüləvvəl ayının on ikisi idi. Sabah namazına da bir ümidlə gəlmişdilər. Yaxşılaşmasını görmək və yenə önlərinə keçib namaz qıldırmasını istəyirdilər.

İbn Ümmü Məktumun azanı ilə sakinlərini toplayan məscid Bilalın azanı ilə dolub daşır.

Yenə gələ bilmir Rəsulullah (s.ə.s.). O günün sabah namazını da Hz.Əbu Bəkir qıldırır.

Bir ara məscidin küncündə hərəkətlilik gözə çarpır. Aişə validəmizin hücrəsindəki pərdə aralanır və Nur camalı bədirlənmiş ay kimi məscidə doğur. Mübarək başını sarımış, eləcə qapıda dayanmışdı. Quran səhifəsi kimi duru və aydın Sima mehrabındakı imama nəzər salırdı. Mübarək üzündəki təbəssüm nəzərlərdən qaçmamışdı, bu simadan səadət saçılırdı. Məhz bu nəzərlər eyni zamanda əshabını dünya gözü ilə görən son nəzərlər idi. Sevincdən az qala namazlarını pozacaqdılar.

İkinci rükətə qalxırlar. Cərgəyə durmuş  camaat gəlişini hiss edib yol verirdi. O da Əbu Bəkrin arxasına qədər gəlir. Əlini geri çəkilmək istəyən Hz.Əbu Bəkrin çiyinlərinə qoyur: namazı davam etdirməsini istəyir.