Mədinə vəsiqəsi – İlk Konstitutsiya

Hər yeniliyə etiraz edib qarşı çıxmaq ilk olmadığı kimi, son da deyildi. Bəzən Abdullah ibn Salam buna bənzər münaqişələrdən sonra Hz. Məhəmmədin hüzuruna gəlir və Onun verdiyi cavablarla müxatəblərini razı salmağı düşünürdü. Çünki qarşısındakı adamlar da bilirdi ki, bu sualların cavablarını ancaq bir Peyğəmbər verə bilər.

Abdullah ibn Salam bir heyətlə yenə də Rəsulullahın (sallallahu əleyhi və səlləm) hüzuruna gəlmişdi. İman gətirdiyi Peyğəmbərinə sual verəcək və aldığı cavabla həmsöhbətlərini razı salmağa çalışacaqdı. Boynunu bükür və:

− Mən Səndən üç sual soruşacağam ki, onları ancaq bir Peyğəmbər bilər, − deyir. Bu, öyrənmək üçün soruşulan suallar idi və Allah Rəsulu (s.ə.s.) da cavab verməyə hazır idi:

− Qiyamətin ilk əlaməti nədir? Cənnət əhli ilk dəfə nə yeyəcək? Uşaq hansı vəziyyətdə valideynlərinə oxşayar?

Bu əsnada Cəbrail də gəlmişdi, Abdullahın soruşacağı sualların cavabını pıçıldayırdı. Allah Rəsulu (s.ə.s.):

−Cəbrail bir az əvvəl mənə bunları xəbər verdi, − deyə sözə başlayır. Məclis heyrətə düşür:

− Cəbrail? − deyə eşitdikləri ünvanı dəqiqləşdirmək istəyirlər əvvəlcə. Cavab yenə eyni idi:

− Bəli, Cəbrail.

Elə bil yaralarının üstünə köz basılır. Necə ola bilər ki, mələk vəhyi onlardan başqasına gətirir?.. Onlar Cəbrailə düşmən münasibət bəsləyirdilər. Adını eşidən kimi:

− Bu, mələklərin arasında yəhudilərin düşmənidir, − deyirlər.

Cəbrailə düşmənçilik etmək həm də Allaha və Onun Rəsuluna kin bəsləmək mənasına gəlirdi. Peyğəmbərimiz də bunu ifadə edən bu ayələri oxuyaraq cavab verir:

– Cəbrailə düşmən olan kimsəyə de ki, onu (Quranı) özündən əvvəlkiləri (Tövratı və İncili) təsdiqləyici, möminlər üçün isə hidayət və müjdəçi olaraq Allahın izni ilə sənin qəlbinə O nazil etmişdir.^[24]

Sonra da Allah Rəsulu (s.ə.s.) verilən sualları cavablandırmağa başlayır:

− Qiyamətin ilk əlaməti elə bir atəşdir ki, şərqdən qərbə kimi bütün insanları yandırıb qovurar.

Cənnət əhlinin ilk qidası balıq ciyərinin artığıdır.

Kişinin suyu qadınınkına qalib gələrsə, uşaq oğlan, qadının suyu qalib gələrsə, qız olar.

Gözlədikləri cavabları almışdılar... Əksini fikirləşmək mümkün deyildi. Abdullah ibn Salam bundan sonra yenə kəlmeyi-şəhadət gətirərək yanındakılar üçün də yol açmaq istəyir:

− Mən şəhadət gətirirəm ki, Allahdan başqa tanrı yoxdur və sən də Onun Rəsulusan.^[25]

Amma Hz. Məhəmmədin qarşısındakı bu adamlarda belə bir ruh incəliyinə rast gəlməyə imkan və ehtimal da yox idi. Yenə hər kəs gəldiyi yerə qayıdıb gedirdi.

Amma hamı bu yəhudilər kimi inadkar deyildi. Abdullah ibn Salam tək həqiqət axtarışında olan və tapdığı almazın qiymətini bilən fəzilətli insanlar da var idi. Bu adamlar da Allah Rəsulunun (s.ə.s.) hüzurunda Hz. Musanın (ə.s.) vəsiyyətinə əməl edərək İslamı qəbul edirlər. Onlar Saləbə ibn Sayə, Üseyd ibn Sayə və Əsəd ibn Übeyd kimi əyan-əşrəf idi. Öz qəbilələri onlara da bir qulp qoyacaq, onlar isə buna əhəmiyyət verməyəcəkdilər. Bu adamlar haqqında belə deyirdilər:

− Məhəmmədə inanıb arxasınca gedənlər, onsuz da, bizim ən şərlilərimizdir. Əgər xeyirli adamlarımız olsaydılar, dədə-babalarının dinini dəyişib başqasının arxasınca düşməzdilər.

Başlarını quma soxmaqla özlərini təhlükədən uzaq sanırdılar. Halbuki, kənarda həqiqi bir dünya var idi və buna biganə qalmaq həqiqəti qətiyyən əks etdirmirdi.

Əsasən, Allaha ürəkdən bağlılıqlarını ifadə edərək Allah Rəsulu ilə eyni  səfdə, olanlarla ikiüzlü hərəkət edib gözünü həqiqətə bağlayanlar bərabər tutula bilməzdi. Əvvəlkilər fəzilətin üstünə fəzilət gəlməsi yarışına girişdikləri halda, digərləri bilə-bilə  haqqın üstünü örtməyin məsuliyyəti ilə hesab gününə gedəcəkdilər. Bu yanlış düşüncə, nazil olan bir ayə ilə belə qeyd edilirdi:

− Kitab əhli içərisində gecə boyunca Allahın ayələrini oxuyan və Ona səcdə ilə itaət edən ümmətlə onlar əsla bərabər ola bilməz.

Əhli-kitaba müraciət

Mədinə əhalisinin əksəriyyətini yəhudilər təşkil etsə də, müəyyən sayda xristian əhali də var idi. Hər iki zümrə ilə bir yerə yığışanda istər-istəməz mövzu dini məsələlərə gəlir və qarşılıqlı müzakirələr başlayırdı. İşin bu yerində başqa din mənsubları ilə əlaqələri tənzimləyən ilahi rəhbərlik diqqət çəkirdi. Çünki Allah (c.c.), əsasən, Sevimli Peyğəmbərinə səslənərək onlarla necə danışıb anlaşmaq lazım olduğunu belə buyururdu:

− Ey kitab əhli, sizinlə bizim aramızda müştərək olan bir kəlməyə tərəf gəlin! Gəlin, Allahdan başqasına ibadət etməyək. Ona şərik qoşmayaq. Allahdan başqa heç kimi Rəbb yerinə qoyub dost olaraq görməyək!^[26]

Bir gün Nəcranın yəhudi və xristian alimləri yığışaraq Peyğəmbərimizi ziyarət etməyə gəlmişdi. Təbii ki, məsələ yenə Allahın arzu və istəklərinə gələndə Rəsulullah (sallallahu əleyhi və səlləm) İslamdan danışıb onları Haqqa dəvət edir. Onlar:

− Ey Məhəmməd! Yoxsa sən xristianlar İsaya ibadət etdikləri kimi bizim də Sənə sitayiş etməyimizi istəyirsən? − deyə narazılıq edirlər. Düşüncə tərzi qəribə idi. Bir olan Allaha ibadətə dəvət edildikləri halda, sözün məcrasını dəyişir və öz düşüncələrinə görə söz oyunu ilə vəziyyətdən çıxmağa çalışırdılar. Çünki onlar tarix boyu əqidələrini dəyişmiş və öz aralarından çıxanlara Rəbb kimi ibadət etməyə başlamışdılar.^[27]

Bu vaxt Rəis adlandırdıqları bir xristian alimi qabağa çıxır və:

− Sənin bizi Ona dəvət edərkən, həqiqətən də, belə bir istəyin varmı? − deyə soruşaraq əvvəlkilərdən fərqli düşünmədiyini göstərir. Allah Rəsulu (s.ə.s.) əvvəlcə:

− Allaha sığınıram, − deyir. Sonra da:

− Allahdan başqa bir gücə ibadət etməkdən və yenə Ondan başqasına ibadət etməyə çağırmaqdan Allaha sığınıram! Çünki O (cəllə cəlaluhu) nə məni bunun üçün göndərmişdir, nə də vəzifəm budur, − buyurur. Başa düşmək çox çətin idi. Allah adamı olduqlarını deyən bu insanlar, necə ola bilər ki, onları Allaha ibadətə dəvət edən bir insana belə sözlər deyirdilər? Cəbrail yenə görünmüşdü, gələn ayələr də onların cavabını verirdi:

– Heç bir kəsə yaraşmaz ki,  Allah ona kitab, hikmət və peyğəmbərlik bəxş etdikdən sonra o, insanlara: “Allahı buraxıb mənə qul olun!” – desin.^[28]

Müsəlmanlıq kimi qiymətli bir nemətə qovuşan bir peyğəmbər və ya başqa bir Haqq dostu insanları yenidən heç küfrə dəvət edərdimi?

Məclisin ağırlığını bir az yüngülləşdirmək üçün Adiyy ibn Hatəm Peyğəmbərimizə belə deyir:

−  Ey Allahın Rəsulu! Bu adamlar onlara ibadət etmirlər ki...

Hz. Məhəmməd (s.ə.s.) isə:

− Əlbəttə, onlara ibadət etmirlər! Ancaq onlar halalı haram, haramı da halal hesab edir və insanlara öz istəklərini söyləyirlər. İnsanlar da onların dediklərini qəbul edib sözlərinə tabe olur. Bu, onlara ibadət etmək mənasına gəlir, − buyurur.^[29]