Səhabələr

Xeybərdən sonraki hadisələr

O gün axşama qədər davam edən bu vəziyyət hər iki tərəf üçün döyüşün bitməsi demək idi. Belə ki, Bizans böyük bir orduya malik olduğu halda, kiçik bir ordu ilə çarpışıb daha çox itki verməklə geri dönmək istəmirdi. Və nəhayət, Bizans ordusu  geri çəkilməyə başlayır.

Əslində, Hz.Xalidin də niyyəti bu idi. Allah Rəsulunun əmanətlərini sağ-salamat Mədinəyə qaytarmaq arzusunda idi və nəticə də bu cür olacaqdı. Yeddi gün sürən əlbəyaxa döyüş nəticəsində müsəlmanlar üçü sərkərdə olmaqla cəmi on iki şəhid vermişdi ki, bu da dillərdə dastan olacaq bir qəhrəmanlıq örnəyi idi.

O dövrün hegemon dövlətinə qarşı döyüşəsən və qüvvələrin bu qədər qeyri-bərabər olduğu bir yerdə cəmi on iki nəfər şəhid verəsən! İlahi inayətdən başqa heç nə ilə izah etmək mümkün deyildi və bunu eşidən hər bir qəbilə artıq Rəsulullahın ordusuna bu gözlə baxmağa başlamışdı. Eyni zamanda Mutə Bizansın qalalarında açılan ilk dəlik idi.

Müsəlman ordusu Mutəyə gedərkən bəzi qəbilələr yolda problem çıxarmış, qan tökmüşdü. Hz.Xalid Mədinəyə qayıdarkən onlara baş çəkib həddini bildirəcək, yoluna bundan sonra davam edəcəkdi.

Mədinədəki qarşılama

Müsəlman ordusunun gəliş xəbərini alan Allah Rəsulu (s.ə.s.):

– Toplaşın və qardaşlarınızı qarşılamağa çıxın! – deyə əshabına müraciət edir və böyük-kiçik hamı onları qarşılamaq üçün Mədinə kənarına axışır.

Bu vaxt Allah Rəsulu Hz.Cəfərin uşaqlarını tərkinə alaraq Cürüf adlı yerə qədər gəlir. Mutənin qəhrəmanları indi qarşılarında durmuşdu. Allah (c.c.) inayət etmiş və ən az itki ilə və ən əsası da məğlub olmadan geri dönmüşdülər. Ancaq bunu hamı bilmirdi və bəzi səhabələr:

– Döyüşdən qaçanlar, – deyə onlara səslənir.

Onlar  dözə bilməyib:

– Ya Rəsulullah! Biz məgər qaçaqlarıq? – soruşur, bunun, həqiqətən də, döyüşdən qaçmaq olub-olmadığını şəxsən öyrənmək istəyirdilər.

– Əksinə, siz yenidən qüvvəsini toplayıb düşmənlə vuruşmağa hazırlaşanlarsınız, – deyə Mutə qəhrəmanlarının ürəyinə su səpir Allah Rəsulu (s.ə.s.). Sonra da üzünü əshabına tutub:

– Onlar Allah yolunda döyüşdən qaçanlar deyil, əksinə, inşallah, yenidən cəbhəyə çıxmaq əzmi ilə geri çəkilmiş əsgərlərdir, – deyir.

Rəsulullah məsələyə son nöqtəni qoyur bu sözləri ilə. Və utandığından gizlənmək istəyənlər rahat nəfəs alırlar, Allah və Rəsulu qatında məsumluğunu hiss edirlər.


[1]. Hətta Rəsulullah (s.ə.s.) Əbu Sufyandan dəri istəmişdi. Bəlkə də, bu, göndərilən yardımın qəbul edilməməsi ehtimalına qarşı düşünülmüş tədbir idi. Yardımları alan Əbu Sufyan Allah Rəsulunun bu istəyini yerinə yetirir və istədiyi dərini Mədinəyə göndərir.
[2]. Ertəsi gün bu cübbəni Hz.Cəfərin əynində görüb: "Mən sənə onu geyinəsən deyə göndərməmişdim," – deyəcək və onu Nəcaşiyə göndərməyi tapşıracaqdı. Bax: Ahmed b. Hanbel, Müsned, 3/229; Salihi, Sübübül-Hüda ve-r Reşad,7/298
[3]. Bu səfər zamanı ağacların Allah Rəsuluna sipər olması, sonra əvvəlki vəziyyəinə qayıtması, Allah Rəsulunun (s.ə.s.) ağacdan qopartdırdığı iki budağı məzarında əzab çəkən bir mərhumun qəbrinin başına sancaraq bu yolla onun əzablarının yüngülləşəciyini bildirməsi, Rəsulullhaın duası ilə epilepsiya (sara) xəstəsi olan bir uşağın sağalması, Peyğəmbərimizə sui-qəsd etməyə cəhd edən Qavrəsin müsəlman olaraq hidayətə çatması, Allah Rəsulunun (s.ə.s.) sahibindən şikayət edən bir dəvəyə təskinlik verməsi, Hz.Cabirin itmiş dəvəsinin yerini bildirməsi, su və ərzağın bərəkətlənməsi, bir tuluq suyun bütün ordunun ehtiyacını ödəməsi, yolda qarşılarına çıxan üç dəvəquşunun bütün orduya çatması və yenə acdıqları zaman sahilə atılan nəhəng bir balıqla qarınlarını doyurmaları kimi möcüzələr baş vermişdi. Bax: Haysemi, Mecmeuz-Zevaid, 9/8; Sübübül-Hüda ver-Reşad, 5/175
[4]. Bu səhabənin Hz.Osman olduğu da bildirilir. Bax: İbn Hişam, Sire, 4/ 157; Vakidi, Megazi, 1/8
[5]. Bu rəqəmin 700 və ya 800 olmasına dair rəvayətlər var.
[6]. Keşik çəkərkən Abbad ibn Bişrə dalbadal iki ox dəyir, ancaq namaz qılan Hz. Abbad "Kəhf" surəsindən aldığı həzzi zədələməmək üçün bunu yoldaşı Hz.Ammara xəbər vermir. Bax: Vakıdi, Megazi, 1/396; Sâlihî, Sübülü’l-Hüdâ ve’r-Reşâd, 5/180
[7]. "Bəqərə" surəsi, 2/194
[8]. Bu ümrəyə "Qəza ümrəsi" deyildiyi kimi, ilk təşəbbüsdə sazişə səbəb olduğu üçün "Qaziyyə", icra olunmamış əvvəlki ümrənin əvəzi olduğu üçün "Qisas" və müqaviləyə vəsilə olduğu üçün "Sülh" ümrəsi də deyilir. Bax: Salihi, Sübübül-Hüda ve-r Reşad, 5/196
[9]. "Bəqərə" surəsi, 2/195
[10]. Bu səhabənin Uveyf ibn Ədbat və ya Əbu Zərr əl-Ğifari olmasına dair rəvayətlər də var. Bax: İbn Hişam, Sire, 5/17; Belazuri, Ensabül-Eşraf, 1/155
[11]. Meymunə validəmiz Hz.Abbasın xanımı Ümmül-Fadl ilə Hz.Cəfərin zövcəsi Əsma binti Ümeysin bacısı idi və əri öldükdən sonra dul qalmışdı. Onun bu vəziyyətdə Məkkədə çəkdiyi əziyyəti görən Allah Rəsulunun (s.ə.s.) əmisi Hz.Abbas hələ Mədinədən çıxmazdan əvvəl məsələni Rəsulullaha bildirmiş və Rəsulullahdan onunla evlənməyi xahiş etmişdi. Ona görə də Allah Rəsulu Məkkəyə gəlişi zamanı Hz.Meymunə validəmizlə nikah bağlamışdı. Bu nigah səbəbilə də qonaqlıq verib məkkəlilərin rəğbətini qazanmaq istəyirdi. Bax: İbn Hişam, Sire, 5/20; Salihi, Sübübül-Hüda ve-r Reşad, 11/208
[12]. Mədinəyə gələndə Ümaməyə görə aralarında mübahisə düşür ki, Allah Rəsulu bunu da həll edir. Hz.Zeyd, Hz.Əli və Hz.Cəfərin fəzilətlərini sadaladıqdan sonra Ümamənin xalasının Hz.Cəfərin həyat yoldaşı olduğunu bildirərək onun Hz.Cəfər ailəsi ilə qalmasının daha doğru olacağını bəyan edir. Bax: İbn Sad, Tabakat, 8/159; Vakidi, Meğazi, 1/739; İbn Hacer, el-İsâbe, 7/706
[13]. Hz.Zeynəb validəmizə aid daha geniş məlumat üçün bax: Akademi Araştırma Heyeti, En Öndekiler, s. 90 vd
[14]. Bax: İbnü’l-Esîr, Üsüdü’l-Gâbe, 5/423, 424
[15]. "Bəqərə" surəsi, 2/284
[16]. "Bəqərə" surəsi, 2/285,286
Davamı: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10