Müqavilənin pozulması və Fəth müjdəsi

– Ya Rəsulullah, – deyir Hz.Əbu Bəkir, – Sizin deyil, onun sizin ayağınıza gəlməsi daha münasibdir!

Əbu Kuhafəni Allah Rəsulunun qarşısında oturdur. Peyğəmbərimiz mübarək əllərini yaşlı Əbu Kuhafənin çiyinlərinə qoyub:

– Müsəlman ol ki, qurtulasan! – buyurur. Dəvət Rəsulullahdan gəlincə Əbu Kuhafəyə qəbul etmək qalırdı və oradaca müsəlman olur! Hz.Əbu Bəkri də Allah Rəsulunu da bu mənzərə ən azı Məkkənin fəthi qədər sevindirir!^[20] Bir aralarda Allah Rəsulu (s.ə.s.) əmisi Hz. Abbasdan:

– Qardaşın Əbu Ləhəbin oğulları Utbə və Muattib haradadır? Onları görmürəm, – deyə soruşur. Məkkə dövründə, yəni hicrətdən əvvəl  onlar Allah Rəsulunun (s.ə.s.) kürəkənləri idi. Ata Əbu Ləhəbin və Məkkə əhlinin təzyiqinə davam gətirməyib və sırf Allah Rəsuluna hicran, sitəm, dərd olsun deyə qızlarını boşamışdılar. Amma indi vəfa zamanı idi; Sərvəri-Kainat  (s.ə.s.) hər kəs kimi Utbə ilə Muattibə də qucaq açırdı. Hz.Abbas:

– Onlar da qaçan Məkkə müşrikləri ilə gözdən itdilər, – deyə cavab verir.

– Onları Mənim yanıma gətir, – buyurur Rəsulullah. İsrarlı idi və Hz.Abbas atına sıçrayıb  qardaşı oğullarının dalınca gedir. Nəhayət, onları Urnə adlı yerdə tapır və əvvəlcə Rəsulullahın onlar haqqında dediklərini çatdırıb, İslama dəvət edir. Utbə və Muattib qardaşları bunu gözləmirdi və Rəsulullahın mərdliyindən təsirlənib əmiləri ilə birlikdə hüzura gəlirlər. Onların gəlişini görən Allah Rəsulunun üzü bədirlənmiş ay kimi parlayır. Qalxıb qardaşları ayaq üstə qarşılayır! Sonra da əllərindən tutub Mültəzəmə qədər gəlir. Və əllərini açıb dua edir!

Bir müddət orada qalıb geri dönür və Onun üzündəki sevinci görən Hz.Abbas:

– Ya Rəsulullah, Allah (c.c.) Səni həmişə sevindirsin! Üzündə gördüyüm sevinc bambaşqadır!

– Rəbbimdən bu iki əmim oğlunu Mənə bağışlamasını dilədim. O da Mənim bu diləyimə cavab verib onları Mənə bağışladı, – buyurur.

Həmin gün Məkkədən qaçanlar da vardı: Abdullah ibn Zibara, İkrimə ibn Əbi Cəhil, Safvan ibn Ümeyyə,Vəhşi ibn Harb, Zül-Cövşən, Haris ibn Hişam, Saib ibn Sayfiyy, Adiyy ibn Hiyar, Uqbə ibn Haris və Müaviyə ibn Əbi Sufyan kimi Rəsulullahın şəfqətindən qaçan neçə insan vardı. Ancaq hərəsi bir vəsilə ilə gəlib o şəfqət dolu hüzurun qarşısında hidayətə çatmış və beləliklə, əvvəlki səhvlərini düzəltmək üçün Rəsulullaha təslim olub yeni bir həyat səhifəsi açmışdılar.

Din naminə həssaslıq

Kainatın Sərvəri Allah Rəsulu (s.ə.s.) yalnız Məkkənin fəthi ilə kifayətlənmir, insanların bundan sonra prinsip kimi qəbul edəcəyi yeni hökmləri təbliğ edir, cəmiyyətin mənimsəməsi üçün yol göstərirdi. Belə ki, dinin ortaya qoyduğu qəti hökmlər insanların anlayış və düşüncələrinə görə dəyişiləsi deyildi və zahirən insanın əleyhinə görünsə belə, yerinə yetirilməli idi. Cəmiyyətin varlığı, gələcəyi, insanların maddi-mənəvi səadəti bu hökmlərin sosial həyatda işləkliyindən asılı idi. Çünki bu hökmləri Ahkəmül-Hakimin olan Allah insanlar üçün buyurmuşdu, bütün dərdlərin dərmanı vardı burada. Onu həyatının əsası olaraq qəbul edən toplumlarda firavanlıq, əmin-amanlıq, ondan uzaqlaşıb istədikləri kimi yaşayanlarda isə özbaşnalıq və xaos hakim olurdu.

Əshabına səslənən Allah Rəsulu (s.ə.s.):

– Həqiqətən, Allah (c.c.) içki və donuz satışı ilə birlikdə ölü heyvan və bütlərin də ticarətini haram buyurdu, – deyir. Səhabələrdən biri ayağa qalxıb:

– Ya Rəsulullah, ölü heyvanın yağı haqqında nə buyurursunuz? Çünki ondan gəmi və dəri yağlamaq üçün və lampalarda istifadə olunur!

Görünür, əllərində sözügedən maddələrdən bir qədər vardı və bunları qeyri-müsəlmanlara satıb gəlir əldə etməyi düşünmüşdülər! Allah Rəsulu (s.ə.s.) bu sözlərdən cəlallanır. Hər yeni hökmdən istisnalar çıxarıb məsələnin ciddiyyətini azaldan bu düşüncə tərzinin haraya qədər gedəcəyi məlum deyildi. Sərxoş edən içkilərin içilməsi və donuz, ölü heyvan ətinin yeyilməsi, onsuz da haram idi. Məkkənin fəthindən sonra bütlər də tarixə qarışmışdı! İndi isə yeni bir əmr gəlirdi: haram olan bu cür əmtəənin ticarətini etmək də haramdır və Allah Rəsulu məhz bunu elan edirdi. Buna görə də səhabənin sualına cavab olaraq:

– Allah (c.c.) Yəhudiləri qəhr etsin! – deyə söz başlayır. Demək ki, bir dəstə Yəhudi belə bir vəziyyətlə qarşılaşarkən hökmün sahəsini daraltmış, haram olan xüsusları özləri üçün halala çevirmişdilər. Allah (c.c.) onlara ölü ətinin yağlarını haram buyurduğu zaman onu əridib donduraraq satdılar və sonra da pulunu yeməyə başladılar, – deyərək bu cəhətə diqqət çəkir. Bu, camaatını – əshabını hərtərəfli, kamil şəkildə yetişdirmənin adı, ünvanı idi və O (s.ə.s.), əvvəlkilərdən nümunə gətirərək ilahi hökmü öz istəklərinə görə dəyişdirənlərin başlarına necə müsibətlərin gəldiyini də öz əshabına göstərmiş olurdu.

Qarşıya çıxan hər hadisə yeni bir təcrübə demək idi və bu günlərdə başqa bir hadisə də baş vermişdi: İslamı yeni qəbul etmiş bir qadın oğurluq etmişdi! Müsəlman olmuşdu, amma o gün hər kəs İslamı mənimsəməmişdi ki! Qadın Məkkənin tanınmış ailələridən idi. Vərdişini tərgidə bilməmiş və yenə başqasının malına əl uzatmışdı.

Cinayət olan yerdə cəzası da olmalıydı. Cəzasız qalan günah və ya gecikən ədalət cəmiyyət üçün hər zaman partlamağa hazır olan bir bomba demək idi ki, bu qadının etdiyi cinayət də cəzasız qalmamalı idi. Ancaq qadının yaxınları öz ailələrinə mənsub bir nəfərin cəzalandırılmasını qürurlarına sığışdırmır, Rəsulullahın "xüsusi münasibət (müamilə)" göstərməsini istəyirlər! Hüzura gəlib Rəsulullaha şəxsən xahiş etməyə də cəsarətləri çatmır və işi həvalə etmək üçün münasib bir adam axtarırdılar.

Nəhayət: "Rəsulullahın sevimlisi Üsamə ibn Zeyddən başqa heç kim bunu Ona söyləməyə cəsarət etməz," – deyib işi Hz.Üsaməyə tapşırmaq qərarına gəlirlər. O zaman Hz.Üsamə o qədər yaşlı deyildi ki, bu məsələnin nə ilə nəticələnəcəyini əvvəlcədən görə bilsin. Və gəlib məsələni Kainatın Sərvəri Rəsulullaha (s.ə.s.) nəql edir. Amma peşman olur, çünki ilahi əmrinin icrasında "xüsusi münasibət" istəyən bu düşüncə tərzinə cəlallanır Rəsulullah. Özünə aid məsələlərdə mümkün qədər əfv etməyə üstünlük verən Allah Rəsulunun toplumun hüququna aid bir haqqın ləğvi ilə bağlı istəyi eşidəndə halı dəyişir. Üzünü gənc Üsaməyə tutub:

– Allahın qoyduğu hökmü dəyişdirmək üçünmü vasitəçilik edirsən?! – deyir. Üsamə xəcalətindən rəng alıb rəng verir. Başını aşağı salır:

– Ya Rəsulullah! Allahdan mənim bağışlanmağımı diləyərsənmi? – deyib fərqinə varmadan atdığı səhv addıma görə əfv istəyir.

Ancaq bu yalnız Üsamənin bağışlanması ilə həll ediləsi məsələ deyildi. Bir cinayət baş vermişdi və buna bənzər hadisələrin kökünü kəsmək üçün təsirli addımlar atılmalı idi.

Buna görə də Allah Rəsulu (s.ə.s.) səhabələrin toplanmasını gözləyir və namaz qılındıqdan sonra onlara dönür, Allaha həmd edib sözə başlayır:

– Şübhəsiz ki, sizdən əvvəlkilərin həlak olmasının əsas səbəbi oğurluq edən kimsəsiz və zəiflərə cəza vermələri, əsil-nəcabətliləri isə bağışlamaları oldu. Allaha and olsun ki, Məhəmmədin qızı Fatimə də oğurluq etsə, heç tərəddüd etmədən ona da lazımi cəzanı verərəm!

Sözünü qurtaran Allah Rəsulu Hz.Bilalı çağırıb qadına düşən cəzanı icra etməyi əmr edir.^[21]

Heç gözləmədikləri bir reaksiya idi və bundan sonrakı ayrı-seçkilik bütün təmənnaları da kökündən qoparıb atmağı ifadə edirdi. Məkkəlilər bir yeni şey də öyrənirlər; Allahın əmri qarşısında boyunlar qıldan incə, güclü-gücsüz, əsilli-kimsəsiz, varlı-yoxsul – hamı eyni idi.